Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

4.5. Yerel Yönetimlerde DenetimYerel yönetimler üzerindeki denetim; iç denetim kapsamında kendi örgütleri,birimleri, işlemleri ve hesapları üzerinde kendileri tarafından yapılan denetim ve devletinyaptığı dış denetim olarak iki başlık altında ele alınabilir.İdari yapıları “merkezden yönetim” prensibine göre düzenlenmiş bütün ülkelerdemahalli idareler, merkezi idarenin denetimi altındadır. Belediyeler üzerindegerçekleştirilmekte olan siyasi, idari ve yargısal denetim merkezi idare tarafından idaridenetimle, dış denetim kapsamında da Sayıştay tarafından denetlenmektedir. 346 Merkeziyönetim, yönetimin bütünlüğünü sağlamak amacıyla yerinden yönetim kuruluşlarının karar,işlem ve eylemlerini, yargı yoluna başvurmadan, yönetsel yetki ve usulleri kullanarakdenetlemektedir. 347Yerel yönetimlerin denetlenmesinde temel alınan ilke ise kamu hizmetlerininyürütülmesinde uyum ve birliğin sağlanmasıdır. 348 Anayasanın 127.maddesine göre yerelyönetimler üzerinde merkezin uyguladığı vesayet denetiminin amaçları; yerel hizmetlerin,idarenin bütünlüğü ilkesine uygun olarak yürütülmesini, kamu görevlerinde birliğinsağlanmasını, toplum yararının korunmasını ve yerel gereksinmelerin gereği gibikarşılanmasını sağlamaktır.Devletin yerel yönetimler üzerindeki denetimi, anayasaya ve yasalara uygunlukdenetimi ve yerel düzeyde alınan kararların ya da yapılan etkinliklerin, yerinde olupolmadıklarını, toplum yararına uygun düşüp düşmediğini denetlemeyi içine alan yerindelikdenetimi olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Bu denetimlerde; yerel halkın kendisi içinneyin daha iyi olduğunu kendisinin değil, denetimi uygulayan merkez organlarının daha iyitakdir edeceği varsayımı ile hareket edilmektedir. Yerel yönetimlerin özerkliği ilebağdaşmayan nitelikteki bu denetimler, yerel yönetimleri merkezin bir uzantısı halinegetirmektedir. 349Yerel yönetimler üzerinde yapılan gözetim ve denetim faaliyetleri, yerel özerkliğinsınırlarını da belirlemektedir. Özü itibarıyla yerel özerklikle ters orantılı olan denetim faaliyetiarttıkça yerel özerklik daralmakta; denetim azaldıkça, yerel yönetimler daha geniş birözerkliğe kavuşmaktadır. Bu nedenle merkezi yönetimle yerel yönetimler arasında gerginliğe346 ERDEM, a.g.m., s.16.347 GÜNEL, a.g.m., s.25.348 ÖNER, a.g.m., s.190,191.349 KELEŞ, Ruşen, “ Yerel Yönetimlerde Denetim”, Sayıştay Dergisi, Özel Sayı 25 (Nisan-Haziran), s.13, 1997.