Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

1982 yılında yönetsel yargı alanında yapılan düzenleme ile ilk derece ”idaremahkemeleri” ve “vergi mahkemeleri” kurulmuş, Danıştay genel görevli mahkeme olmaktançıkarılmış, özel görevli ilk ve son derece mahkemesi olarak görev yapan ve ilk derecemahkemelerinin kararlarını temyiz yoluyla inceleyen yüksek mahkeme haline getirilmiştir. İlkderece mahkemelerinin bazı kararlarını itiraz yoluyla incelemek üzere de Bölge İdareMahkemeleri (BİM) oluşturulmuştur. 258Yönetsel yargının ülkemizdeki tarihsel gelişimine bakıldığında, yönetimin yargısaldenetiminin önceleri yönetsel kuruluşlar eliyle yapıldığı ancak giderek bu kuruluşlara özerkliktanındığı ve yönetimden ayrılarak “tam” yargısal kuruluş durumuna getirildiklerigörülmektedir. 259İdari yargı kuruluşları kapsamında yüksek mahkeme olarak Danıştay ve AYİM, ilkderece mahkemesi olarak İdare ve Vergi Mahkemeleri ile BİM ele alınacaktır.2.3.1. DanıştayDanıştay, 19.yüzyılın ilk yıllarında başlayan ıslahat ve yenileşme hareketlerinin enönemlilerinden biri olarak 1868 yılında “Şurayı Devlet” adıyla kurulmuştur. 2601924 Anayasasının 51.maddesine göre Danıştay idari dava ve ihtilafları çözümlemek,hükümet tarafından gönderilecek kanun tasarıları ile imtiyaz sözleşme ve şartnamelerüzerinde düşüncelerini bildirmek ve kanunlarla kendisine verilecek görevleri yerinegetirmekle görevlendirilmiştir. Anayasa hükmü uyarınca 23 Kasım 1925 tarihinde, 669 sayılıkanun ile “Danıştay’ın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun” çıkarılmıştır. TBMMtarafından yapılan başkan ve üye seçiminden sonra da Danıştay 6 Temmuz 1927’de fiilengöreve başlamıştır. Üçü idari, biri dava dairesi olarak kurulmuş olan Şurayı Devlete, davalarınyoğunluğu nedeniyle 1859 sayılı kanunla sadece memur davalarına bakmakla görevli “HususiHeyet” ve bir dava dairesi ilave edilmiştir. Sonraki yıllarda davaların sayısının artmasınaparalel olarak ta dava dairelerinin sayısı arttırılmıştır. 261Danıştay, hem yargısal hem de yönetsel görevleri bulunan bir yüksek mahkemedir. 262Yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi görevini, idare ve vergi mahkemeleriyle birlikte258 ÇITIR, a.g.e., s.57.259 AKILLIOĞLU, a.g.m., s.7.260 Danıştay, Danıştay Tarihçesi, , (13.03.2006).261 OYTAN, a.g.m., s.20,21.262 GÖZÜBÜYÜK, Yönetsel Yargı, s.17.