Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Yönetimin yargısal denetimi, yönetim mekanizmasının işleyişinden doğanuyuşmazlıkları kesin çözüme bağlama yetkisinin, yönetimden ayrı ve bağımsız bir organaverilmesi amacını gütmektedir. Asıl amacı da yönetim karşısında yönetilenlerin ve kamugörevlilerinin korunmasını sağlamaktır. 255Yönetimin yargı yoluyla denetimi Anayasanın 125.maddesinde de belirtildiği gibihukuka uygunluk denetimi ile sınırlıdır. Amirin idari işlemler üzerindeki denetimi, hakiminidari işlemler üzerindeki denetiminden farklıdır. Amir; işlemin mevzuata uygunluğunun yanısıra yerindeliğini denetleyerek, işlemi değiştirme, düzeltme, geri alma ya da tamamenkaldırma yoluna gidebilir. Hakim ise; sadece hukuka uygunluğu denetler ve gerekli görürseiptal kararı verir. Bu yol hakimin bir idari üst, hiyerarşik amir durumuna gelmesini veidarenin takdir yetkisini ortadan kaldırmasını önlenmek için seçilmiştir. 256Anayasada yargısal denetime tabi olamayacak idari işlemler kategorisi oluşturulmuşyargı denetimi dışında tutulacak alanlar belirlenmiştir. Bazı idari faaliyet alanlarında hukukdevleti ilkesi askıya alınmış ve bu alanlarda bireylere hak arama özgürlüğü tanınmamıştır. 257Anayasanın 90,125,129 ve 159.maddelerine göre yargı denetimi dışında tutulacak alanlar;Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askeri Şuranın kararları,memurlar, diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları vebunların üst kuruluş mensuplarına verilen uyarma, kınama cezaları ve HSYK’nın kararlarıdır.Ayrıca usulüne göre yürürlüğe konulmuş ve KHK niteliğinde olan milletlerarası antlaşmalarhakkında aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamayacaktır.İlerleyen yönetim anlayışı ile daha da önemli hale gelen ve kişilere itiraz etme,yönetime katılma ayrıca denetleme hakkı sağlayan açıklık anlayışı ile resmi belge ve bilgilereulaşma hakkı yani bilgi edinme hakkı tanınmıştır. Ancak tabiî ki bu hak her alanda sözkonusu değildir. Bu hakkında bazı sınırları bulunmaktadır. Nitekim Bilgi Edinme Kanununun15.maddesiyle de yargı denetimine sınırlama getirilmiştir. Yargı denetimi dışında kalan idariişlemlerden kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkileyecek nitelikte olanlar, kanunkapsamına dahil edilmiş, bu şekilde elde edilen bilgilerin yargı denetimi dışında olduğubelirtilmiştir.2.3. İdari Yargı Kuruluşları255 TORTOP, İSBİR ve AYKAÇ, a.g.e., s.178.256 ÖZER, A., a.g.m., s.15; OYTAN, a.g.m., s.45.257 Yargı denetimi dışında tutulan alanların, hukuk devleti ilkesi bağlamında yapılan değerlendirmeleri hakkındabilgi edinmek için bkz.: ÖZBUDUN, a.g.e., s.116; OYTAN, a.g.m., s.53.