Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

durumda kurumsal yapının sağlıklı haline kavuşması için kan değişimi ya da bünyenintümüyle yenilenmesi gereklidir. 1304. DENETİM TÜRLERİDenetim sürecinin işlemesi, denetimde uygulanacak yöntem ve ilkeler denetimintürüne göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle yönetimin durumunu değerlendirmeyeyarayan denetim faaliyetlerinin türlere ayrılmasında değişik ölçütler kullanılmaktadır. 131Dolayısıyla uygulanan denetim teknikleri, denetimi yapan kurum, denetlenen kurumlar,denetimin zamanı, amacı, kapsamı, konusu gibi durumlar dikkate alınarak denetim çeşitlişekillerde sınıflandırılmıştır.Bu nedenle denetim türleri konusunda oldukça fazla sınıflandırma bulunmakta vekavram karmaşası da yaşanmaktadır. Bu sınıflandırmalar, “denetimin türleri nedir?”sorusunun cevabını almayı zorlaştırsa da konuya açıklık getirilmeye çalışılacaktır. Budoğrultuda karmaşıklığın görülmesi açısından öncelikle sınıflandırmalar belirtileceksonrasında ise bazı denetim türlerinin açıklaması yapılacaktır. Bu açıklama yapılırken sadecebir kaynağa bağlı kalmanın oluşturacağı sakınca nedeniyle mevcut kaynaklar göz ardıedilmeksizin konuya açıklama getirmek amacıyla bir denetim türleri şeması da çizilmeyeçalışılacak sonrasında da bazı denetim türlerinin açıklaması yapılacaktır.Yönetimin denetlenmesi bakımından; a) yasama erkinin denetimi, b) yürütme erkinindenetimi c) yargı erkinin denetimi, 132 kullanılan yöntemler bakımından; a) klasik denetim(gelenekçi denetim) ve b) modern-çağdaş denetim (sistemci denetim), 133 ve a) hukukauygunluk denetimi veya biçimsel (formel) denetim, b) üretkenlik (elverişlilik, verimlilik veetkililik) denetimi olarak ayrımlaştırma yapılmıştır. 134Sonuçları açısından da; a) yönetsel karar almaya yönelik denetim, b) yargısal kararalmaya yönelik denetim, c) siyasal karar almaya yönelik denetim d) halka bilgi vermeyeyönelik denetim olmak üzere dörde ayrılmıştır. 135 Yönetsel denetimin uygulanma şeklibakımından ise; a) hiyerarşik denetim, b) yönetsel vesayet denetimi c) özel denetim; 136 ayrıca130 ATAY, a.g.e., s.49.131 Denetim türleriyle ilgili olarak belirlenmiş sınıflandırma için bkz.: YAVUZYİĞİT, a.g.e., s.55-57.132 KÖKSAL, Servet, TBMM Adına Denetim ve Bu Denetimin Teftiş Hizmetleriyle İlişkileri, TODAİEYayını, Ankara, s.9, 1968’den aktaran Recep SANAL, a.g.e., s.14.133 GÜNDÜZ, M. Nihat, Kalkınma İçin Sistemci Denetim, Kardeş Matbaası, Ankara, s.54, 1974.134 KÖKSAL, Servet, “Sayıştay’ın Görev Alanı”, Cumhuriyetin 50.Yılında Sayıştay, Başbakanlık Basımevi,Ankara, s.201, 1973’ten aktaran Recep SANAL, a.g.e., s.14.135 İNAN, a.g.m., s.45; ERTEKİN, a.g.m., s.499.136 SANAL, a.g.e., s.15.