TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

messil tarafından bir hukukî muamele aktedilen kimsedir. Hülâsa,
vasıtasız temsilin başlıca hüküm ve neticesi mümessil tarafından
yapılan muameleden neş'et eden alacak ve borçların, evvelâ mümessilin
şahsında toplanmaksızm, doğrudan doğruya temsil olunana
terettüp etmesindedir.
Mümessil tarafından temsil olunan, A, namına yapılan muamele
borç taahhüdü gibi bir iltizamı muameleden (Verpflichtungsgeschaeft)
ibaret ise bu muamele ile sadece A nın mamelekinin pasifinde
bir çoğalma husule gelir ve A, borç altına girmiş olur. Fakat,
ekseri hallerde, iltizamı muameleler mamelekin aktifini azaltan
(hakkın temliki, takyidi, refi gi'bi) tasarruf muamelelerini istihdaf
eder ve ona tekaddüm ederler. Türk - İsviçre Borçlar Hukukunda
satış akdinde durum böyledir. Meselâ, A nın temsil salâhiyetini
haiz bulunan M, C ile A namına ona ait bir şeyi satmak
hususunda bir bey akdi yaparsa bu alkit ve şeyin C ye teslimi muamelesi
mümessil tarafından yapılmış olmakla beraber A nın mamelekinin
aktif kısmında bir azalma husule getirir. Buna mukabil
M, A namına bir kazandırıcı muamele yapmış olabilir. Kazandırıcı
veya temliki muamele bir kimsenin diğerine mameleki bir menfaat
temin ettiği mumaledir. Bu takdirde M nin değil, A nın mamelekinde
bir tezayüt husule gelir. M, A namına C den bir şey satın
almışsa C, A ya karşı şeyi teslim ile mükellef olur. Keza, C şeyi
M ye teslim etmekle mülkiyet doğrudan doğruya A ya intikal etmiş
olur. Hülâsa M nin C ile akdettiği mukavele neticesinde A ile
C arasında bir hukukî münasebet vücude gelmekte ve bu hukukî
münasebetten tevellüt eden alacak ve borçlar A ya alt olmaktadır.
Böylece M nin, A mn mümessili sıfatiyla yaptığı kazandırıcı muameleler
A ile C arasında kalır. Buna mukabil, bir kimsenin yaptığı
hukukî muamele bir başkasının hukukî sahasında tesir icra ediyorsa
bu temsil olmayıp belki, -bu hukukî muamelenin neticelerinin
tepkisinden (effets reflex) ibarettir. Meselâ yukarıda işaret ettiğimiz
veçhile (2), müteselsil borçlulardan birisinin borcu ödemesiyle
diğer borçluların da borcu ödenmiş olur. Ancak bu halde, borcu
ödeyen borçlu borcunu ödemekle diğerlerinin de borçtan kurtulduklarım
bilımeye'bilir ve hattâ müteselsil diğer borçluların mevcu-
(2) Yukarıda kısım I, Bölüm IV,, not 196
128