TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Bu nazariye taraftarları mümessil tarafından aktedileıı muamelenin
hüküm ve neticelerinin temsil olunana terettüp ettiğini izah
etmek için Jhering'in hukukî muamelelerin bölünmezliği prensibh>
den hareket etmişlerdir. Bir hukukî muamele, muteberliği ve neticelerile
birlikte parçalanmaz bir bütün teşkil etmektedir. Eski hukukun
temsili reddetmesinin sebebi, hukukî muamelenin sebebi
(causa) ile hüküm ve neticelerinin (effets) aynlabileceğini tasavvur
edemeyişinden ileri gelmiştir. Sebep (fiil ve hareket) mümessilin
şahsına taallûk ettiği halde, o muamelenin hüküm ve neticeleri temsil
olunana ait olur. Diğer bir tâbirle, temsilde hakikat halde bir
bütün olan hukukî muamelenin sun'i olarak bölünmesi bahis mevzuudur.
Bu bölünme neticesi, akdi yapan mümessil o akitten neş'et
eden neticelere yabancı kalmakta ve bunlar temsil edilene ait olmaktadır.
Bu bölünmeyi ve dolayısile hukukî muamelenin hüküm
ve neticelerinin temsil olunana ait olduğunu göstermek için, hususiyle
bazı Fransız hukukçuları gayret sarfetmişlerdir.
a) Pilon nazariyesi. Pilon'un teklif ettiği formüle göre (18)
temsil, mümessilin temsil olunanın yerine ikame edilmesidir. Diğer
bir tâbirle, akdin teşekkülüne iştirak eden mümessilin iradesi temsil
olunanın iradesinin yerine geçmekte ve bu akdin hüküm ve neticeleri
temsil olunana terettüp etmektedir. Şu halde eski ve klâsik
sübjektif borç telâkkisine nazaran bir borç münasebeti iki şahıs arasında
vücude geldiği halde, Pilon (19), objektif borç telâkkisini nazarı
itibare alarak borcun, esas itibarile, iki mamelek arasında bir
rabıta olduğunu beyan etmiştir. Muhtelif edalar, mamelekler arasında
vukua gelir. Şahıs ise sadece mamelekin bir uzvu olarak ortaya
çıkmaktadır. İşte Pilon'a göre (20), mamelekler arasındaki münasebet
bu mameleklerin normal organı olan sahipleri tarafından
tesis edilebileceği gibi her mamelek, üzerinde tasarrufa salahiyetli
olan kendi normal organından başka bir organı tarafından da alacaklı
ve borçlu kılmabilir. Pilon nazariyesi hususiyle Clarise tarafından
(21) tenkit edilmiştir. Pilon nazariyesi borcu iki mamelek
arasında bir rabıta olarak gören objektif borç telâkkisine istinat et-
(18) Pilon,, No. 34, s. 47; Clarise, s. 156, No. 77
(19) Pilon, s. 51, No. 36 ve s. 319
(20) Pilon, s. 48 ve müt.
(21) Clarise, s. 158 - 162
6