TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

silin kendi kendisiyle mukavele yapmasından bahsedilebilmek için
bir kimsenin başkası nam ve hesabına muayyen muameleleri yapmaya
salâhiyettar kılınması kâfi olmayıp, muayyen işin o kimse tarafından
hakikaten mümessil sıfatiyle yapılması icap eder. Şu hale
göre, bir mecmuanın bayii olması dolayısiyle mümessil durumunda
olan bir kimse o mecmuaya kendisini abone kaydettirmesi halinde
bunu mecmuanın mümessili sıfatiyle hareket ederek yaptığı
iddia edilemez. Filhakika, o kimse mecmuaya mümessil sıfatiyle
değil, asil sıfatiyle abone olmakta ve bedellerini de kendi nam ve
hesabına tediye etmektedir. Bu gibi hallerde mümessilin kendi
kendisiyle mukavele yapmasından bahsedilemez.
Esasen, Federal Mahkemenin 1931 tarihli içtihadı doktrin tarafından
da tenkit edilmiştir. Gilliard, Federal Mahkemenin mümessilin
kendi kendisiyle mukavele yapmasını pek istisnai hallerde
kabul eden A. M. K. m. 181 den de ileri giderek, kendi kendine
yapılan ödemeleri de kabul etmediğini beyan etmiştir (107).
Halbuki, bu müellife göre, Federal Mahkeme Rohrbach'ın kendine
yaptığı tediyenin muvazaa veya hile sebebiyle muteber olmadığına
karar verebilirdi. Çünkü Rohrbach ailesinde kendi kendilerine
tediye iradesi mevcut değildi.
Temyiz Mahkememiz de dâvâlının, mümessili bulunduğu bir
kpllektif şirketi feshederek alacak ve mallan kendisine devir ve
temlik ermesi sebebiyle açılan bir iptal dâvası münasebetiyle meselemize
temas etmiştir. Temyiz Mahkememiz^ (108) «müvekkili ile
vekilin menfaatlerinin tearuz ettiği hususlarda-,,v*kiliîi yaj^tığı bağıt
ve muamelenin iki tarafı birden tevellL^etmesine kanunen cevaz
yoktur», demek suretiyle Alman ve İsviçre. ifujgjkunda hâkim
olan telâkkiye uygun hareke!..etmiştir (109).
(107) Gilliard, s. 170
(108) Tem. T. D. E. 944/2540, K. 1747, 12.9.1945
(109) Bu kararın tahlil ve tasvibi hususunda Bk. Saymen - Elbir-
Oğuzman, s. 154 - 156
166