TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

her iki taraf teslim hususunda anlaşmış olmalıdırlar. Bu anlaşmaya
zilyetliğin nakli mukavelesi (Besitzvertrag) denir. Haab-Homberger'in
(77) kaydettiği veçhile, M. K. m. 890 cümle 2'de zikri geçen
durum bir hukukî muamele olduğundan, mümessil vasıtasıyla zilyetlik
mukavelesinin akdedil ebilmesi mümkündür. Temsil olunan
kimse için şey üzerinde fiilî hâkimiyet icrası imkânı mevcut ise ve
mümessil ile diğer taraf teslim hususunda anlaşmışlarsa, temsil olunan
kimse doğrudan doğruya zilyetliği iktisap eder. Aksi halde, bizzat
mümessil zilyet olur. b) Kabul edilen ikinci istisnaya göre, mümessil
marifetiyle zilyetliğin iktisabı, mâlikin temyiz kudretini haiz
olmadığı hallerde de mümkündür (78).
§4. Mümessilin kendi kendisiyle mukavele yapması.
Mümessil tarafından, yapılan faaliyetin normal sahası bir diğer
kimse ile temsil olunan hesabına bir hukuki muamele yapmaktır.
Acaba, mümessil icrasına memur olduğu muameleyi kendisi île yapabilir
nü ? Meselâ mümessil temsil olunan namına bir inalın satışı
için kendi kendisine icapta bulunarak bu icabı şahsı namına kabul
edebilir mi ? Keza, A, bir evini kiralamak üzere M ye salâhiyet
vermiş ise M bu kira mukavelesini mümessil sıfatı ile A namına
ve asil sıfatiyle de kendi namına akdedebilir mi ? işte, bu mesele
doktrinin uzun zamandan beri meşgul olduğu, mümessilin kendi
kendisiyle mukavele yapıp yapamıyacağı meselesidir (Selbstkontrahieren
- contracter en soi - meme).
Satış ve kira akitleri için verdiğimiz misallere ilâve olarak,
trampa ve hibe için de selbstkontrdhieren kolaylıkla tasavvur edilebilir.
Mümessilin kendi kendisiyle mukavele yapmasına çok benzeyen
fakat ondan farklı olan diğer bir hal fje çifte temsil (Doppelveıtretung
- Döuble representation) denilen müessesedir. Meselâ, vasıtalı
temsilde mutavassıt şahıs hem satıcının ve hem de alıcının
(77) Haab - Homberger, Mad. 923, No. 6; Yine Bk. Saymen - Elbir,
Eşya Hukuku, s. 56
(78) Haab - Homberger, Mad. 923„ No. 7
155