TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

III. Mümessilin kendi kendisiyle mukavele yapmasının muteberliği
~~"
Türk - İsviçre Borçlar Kanununda bir hüküm bulunmayışı karşısında
isviçre Federal Mahkemesi müteaddit kararlarında mümessilin
kendi kendisiyle mukavele yapmasının A. M. K. m. 181 de
olduğu gibi prensip itibariyle hükümsüz olduğuna işaret etmiş bulunmaktadır.
Federal Mahkeme ancak, yukarıda işaret ettiğimiz
veçhile, mümessil ile temsil olunan arasında menfaat ihtilâfı bulunmadığı^hallerde
mümessilin kendi kendisiyle mukavele yapmasım
muteber addetmektedir
Yine yukarıda zikrettiğimiz kararında Temyiz mahkememiz de
mümessilin kendi kendisiyle yaptığı mukavelenin müeyyidesinin
butlan olduğu fikrine mütemayi ldir.
Acaba, mümessilin kendi kendisiyle yaptığı mukavele butlan
ile malûl bir muamele midir ? Bu hususta doktrinde müellifler arasında
görüş ayrılığı mevcuttur. Müelliflerin fikirlerinin kısaca hülâsası
bu mesele üzerinde üç ayrı telâkkiyi orjaya koyacak ve pratik
bakımdan meselenin nasıl halledilmesi hususunda rehber olacaktır.
1. Bazı müelliflere nazaran mümessilin kendi kendisiyle yaptığı
mukavele prensip itibariyle muteber bir muamele değildir.
Von Tuhr (110) mümessilin kendi kendisiyle yaptığı mukavelenin
hukuka uygun bir muamele olduğunu kabul etmekle beraber
Federal Mahkemenin bir prensip kararında zikredildiği veçhile
A. M. K. m. 181 de derpiş edilen hal şekline iltihak ederek mümessilin
kendi kendisiyle -mukavele yapmasının ancak vekâletnamede
bu cihetin tasrih edildiği veya temsil olunan için istismar
edilmek tehlikesi bulunmayan hallerde muteber bir muamele olarak
kabul edilebileceğini beyan etmektedir.
Mümessilin kendi kendisiyle mukavele yapması meselesini hukumuzda
etraflı bir surette tetkik eden Saymen (111) de «taraf-
(110) von Tuhr, s. 295; Yine Bk. Arsebük, s. 480; Guhl, s. 109;
Schwarz, s. 387; Velidedeoğlu - Kaynar, s. 73
(111) Saymen, makale, s. 1113; Saymen - Elbir,, s. 307
167