TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

fuu ise muvazaalı (zahiri) muamele hükümsüz olmakla berabeT tarafların
ciddi olarak istedikleri fakat şu veya bu maksatla başka bir
muamele arkasında sakladıkları gizli muamele (verdecktes Geschaft)
muteber olduğundan (A. M. K. m. 117), temsil olunan kimseyi
alacaklı veya borçlu kılar.
Bir muamelenin muteberivetini kanun herhangi bir şekil şartı"
na tâbi kılmışsa, mümessil tarafından bu sekil şartına riayet edil;
miş olması icap eder. Meselâ, yazılı şekilde yapılması icap eden
bir mukaveleyi mümessil borç altına giren kimsenin mümessili sıfatıyla
ve kendi imzasıyla imzalamalıdır. von Tuhr (35), isviçre
ve Almanya'da teessüs etmiş olan teamüle göre mümessilin temsil
ettiği kimsenin imzasını atmasını tenkit etmektedir.
m. Mümessil tarafından akdedilen mukavelenin irade fesadı
sebebiyle iptali
Türk - İsviçre hukukunda hâkim olan Reprasentationstheorie
mucibince akde vücut veren mümessilin irade beyanı olduğuna
göre, bu iradenin akdin feshini icap ettirecek şekilde bir fesat sebebiyle
malûl olup olmadığı mümessilin iradesinin tezahürüne gö-,
re tetkik edilmek lâzım gelir.
A. M. K. m. 166 f. l'e göre «bir irade beyanının hukukî neticeleri,
irade fesadı ile malûl olmasına veya bir vakıanın bilinmesine
veya bilinmesi lâzım gelmesine tâbi olduğu hallerde temsil olunanın
değil fakat mümessilin şahsı nazara alınır». Ancak, mümessilin
temsil olunanın talimatı ile hareket ettiği hallerde Alman kanun vazıı
kanuna karşı hileye mâni olmak için bir hüküm vaz etmiştir.
Filhakika, A. M. K. m. 166 f. 2 mucibince temsil salâhiyetinin bir
hukukî muamele ile verildiği hallerde mümessil, temsil olunan ta"
rafından verilmiş olan muayyen talimata uygun hareket etmişse,
temsil olunan kimse şahsen bildiği ahval ve vaziyetin mümessil tarafından
bilinmediği vakıasına istinat edemez. Meselâ temsil olunan
mümessile özürlü olduğunu bildiği bir atı en fazla 300 DM. a
almak hususunda salâhiyet vermişse, satış akdinin inikadından
(35) von Tuhr, s. 316; Arsebük, (s. 520) de böyle bir halin birçok
suiistimallere vesile teşkil edebileceğini yazmaktadır.
141