TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
TEMSİL - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
veya irtifak gibi bir hak olmayıp bir maddî vakıadır. Böylece mülkiyet<br />
hakkı, sahibine şey üzerinde hakka müstenit bir hâkimiyet<br />
bahşederken, zilyetlik şey üzerindeki bir fiilî veva maddî hâkimiyete<br />
istinat eder. Binaenaleyh, zilyetlik, zilyede, o şey üzerinde bir<br />
hakkı olup olmadığı araştınlmaksızın maddeten müessir olabilmek<br />
iktidarına bahseder.<br />
Zilyetliğin üç unsuru vardır: a) Fjjlî hâkimiyet. Zilyetlikten<br />
bahsedebilmek için ş&y üV.prinr^pkî fjjlj hâkimiyetin dp.vaımJ.ı y£ saî>jt|<br />
bir münasebet olması lâzımdır. Maddî bir münasebetin zilyetlik mahiyeti<br />
aızedip etmediği gündelik hayat tecrübelerine göre tâyin<br />
edilir, b) Görünüş. Zilyetlik harice karşı meydana getirilmiş olan<br />
bir görünüşe istinat eder, c) irade. Zilyetlikte irade, üzerinde<br />
uzun zaman münakaşa edilmiş olar bir meseledir. Doktrinde ittifak<br />
edilen yegâne nokta, bugün, Roma hukukundaki zilyet olmak<br />
iradesinin, cmimus possidendi, veya malik olmak iradesinin, omrruus<br />
domini, aranmıyacağı hususudur. Bu nokta üzerinde doktrinde<br />
iki görüş tarzı mevcuttur. Subjektivist nazariye denilen birinci görüşe<br />
göre (72), zilyetlik, zilyedin o şey üzerinde fiilî tasarrufta bu*<br />
lunma iradesine istinat eder. Fakat bu irade fiilî hâkimiyetten ayrı<br />
olmayıp, onun zarurî bir unsuru, tâbiri caizse mütemmim bİT cüz'üdür.<br />
Buna mukabil objektivist nazariyeye (73) göre, zilyetlik tamamen<br />
maddî 'bir vakıadır ve irade hiçbir rol oynamaz. Zilyetlik harice<br />
karşı yaratılan bir görünüşe istinat eder.<br />
Bu umumî mülâhazadan sonra, doktrinde ihtilaflı olan, temsil<br />
olunan kimsenin mümessili • vasıtası ile zilyetliği iktisap edip edemiyeceği<br />
meselesi üzerindeki muhtelif görüşlere kısaca, mevzuumuzu<br />
ilgilendirdiği nisbette temas etmek faydalı olacaktır.<br />
Tuor'a göre (74), bir kimse, bir üçüncü şahsı mümessil tâyin<br />
ederek ona şeyi teslim ettirmek suretiyle, o şey üzerinde zilyetliği<br />
iktisap grkJ^iî* Nitekim, gaipler arasında zilyetliğin naklinden<br />
bahseden M.K. m. 891 mucibince zilyetliğin nakli, bir şeyi iktisap<br />
edene veya mümessiline teslimi ile tamam olur.<br />
(72) Meselâ Tuor, s. 403; Homberger - Marti, FJS 643, s. 2; Haab-<br />
Homberger Mad. 919, No. 6 I<br />
(73) Bk. Ostertag, Mad. 919, No. 13<br />
(74) Tuor, s. 408<br />
153
Change language