A mirada do outro - Educación en valores
A mirada do outro - Educación en valores
A mirada do outro - Educación en valores
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A MIRADA DO OUTRO<br />
262<br />
De facto, na década de 90, à medida que o debate ideológico e a diplomacia<br />
esmureciam, subalternizan<strong>do</strong> a arte política face ao peso da economia - «can<strong>do</strong><br />
habla lo dinero ... los demas se callan», a cresc<strong>en</strong>te of<strong>en</strong>siva espanhola fez-se s<strong>en</strong>tir<br />
em to<strong>do</strong>s os sectores, rivalizan<strong>do</strong> com França, no protagonismo internacional<br />
e subalternizan<strong>do</strong> Portugal. Em suma, no plano internacional, a Espanha afirmou-se<br />
como uma das potências estruturantes da economia e da política europeias,<br />
assumin<strong>do</strong> um grande protagonismo na OTAN e competin<strong>do</strong> junto das<br />
economias mais ricas no quadro mundial.<br />
No contexto ibérico, a última década <strong>do</strong> século XX sal<strong>do</strong>u-se, por consequência,<br />
numa procura cresc<strong>en</strong>te <strong>do</strong>s produtos espanhóis em vários sectores industriais<br />
e comerciais, designadam<strong>en</strong>te na construção civil e no ramo automóvel,<br />
mas também pela cresc<strong>en</strong>te influência espanhola na formação técnica e profissional,<br />
incluin<strong>do</strong> as ciências da educação e a gestão empresarial. No sector da saúde,<br />
especificam<strong>en</strong>te, para além da <strong>en</strong>trada de médicos espanhóis, em Portugal, cresceu<br />
o número de estudantes portugueses em universidades espanholas, como de<br />
igual mo<strong>do</strong> cresceu a procura <strong>do</strong>s hospitais espanhóis. E se a participação de<br />
<strong>do</strong>c<strong>en</strong>tes espanhóis em universidades e institutos politécnicos portugueses tem<br />
vin<strong>do</strong> a ser progressivam<strong>en</strong>te mais significativa, não m<strong>en</strong>os significativa tem si<strong>do</strong><br />
a frequência de programas de <strong>do</strong>utoram<strong>en</strong>to, em universidades espanholas, por<br />
parte de candidatos portugueses, incluin<strong>do</strong> <strong>do</strong>c<strong>en</strong>tes universitários.<br />
4<br />
Reflexão final.<br />
Procuran<strong>do</strong> sistematizar e resumir pode concluir-se que, <strong>en</strong>ceta<strong>do</strong> o processo<br />
de democratização em Portugal, por vários mom<strong>en</strong>tos esteve ameaça<strong>do</strong> o bom<br />
<strong>en</strong>t<strong>en</strong>dim<strong>en</strong>to <strong>en</strong>tre os <strong>do</strong>is países, designadam<strong>en</strong>te quan<strong>do</strong> as forças reaccionárias<br />
portuguesas procuravam organizar-se a partir de Espanha, em concomitância<br />
com uma mobilização de esquerda a partir de Portugal - acontecim<strong>en</strong>tos que<br />
ficaram marca<strong>do</strong>s pelo assalto à Embaixada de Espanha. No mesmo s<strong>en</strong>ti<strong>do</strong>,<br />
quan<strong>do</strong> da crise política de 1981, sequ<strong>en</strong>te à queda de Suarez e à ocupação <strong>do</strong><br />
Parlam<strong>en</strong>to, de novo ressaltaram as relações de amizade <strong>en</strong>tre o Rei de Espanha<br />
e o <strong>en</strong>tão Primeiro Ministro Português. Mas foi no contexto da europeização que<br />
as diplomacias e o conhecim<strong>en</strong>to mútuo <strong>do</strong>s <strong>do</strong>is países, nos planos económico,<br />
cultural, turístico, se aprofundaram, estabelec<strong>en</strong><strong>do</strong>-se bilateralidades aos mais<br />
diversos níveis, que se saldaram na superação de estigmas sócio-culturais e na<br />
melhoria das repres<strong>en</strong>tações mútuas. Todavia, a modernização da economia e da<br />
sociedade espanhola operou-se de forma mais rápida e porv<strong>en</strong>tura mais sólida,<br />
reforçan<strong>do</strong> os sectores industrial e agrícola e pot<strong>en</strong>cian<strong>do</strong> a tecnologização <strong>do</strong><br />
sector empresarial, com relevo para a profissionalização e o reforço de técnicos<br />
de gestão e de marketing.