Bekijk het PDF bestand.

108 Jeremia 34 : 8. UITLEG.
DE VRIJLATING VAN DE SLAVEN, H. 34 : 8-22.
8 Dit gedeelte is te boek gesteld tijdens de onderbreking van het beleg
(vs. 21; 37 : 5). Terwijl de vijand nog om de stad lag, was door koning
en volk in den tempel (vs. 15) een verbond gesloten, om een vrijlating
af te kondigen. Wellicht had Zedekia daartoe het initiatief genomen
(vs. 8). Alle slaven en slavinnen, die daar recht op hadden, had men
toen vrij gelaten. De wet, die dit voorschreef, was veronachtzaamd. Ging
men zich nu daaraan houden, dan, zoo dacht men, zou de HEER wel weer
helpen! Bovendien gaven de slaven tijdens het beleg meer last dan gemak;
zij moesten uit den beperkten voorraad gevoed worden en landarbeid
konden zij niet verrichten, doordat de stad ingesloten was. Als zij vrij
gelaten waren, hadden zij ook belang bij de verdediging! Vele Joden
hadden slaven (vs. 8 „al het volk"). Uit armoe had menigeen zich als
slaaf moeten verkoopen (Jes. 5 : 8; Am. 2 : 7; Micha 2 : 2, 9.
9 Blijkens vs. 14 was de vrijlating gegrond op het voorschrift van Deut.
15 : 12-15 (vgl. Ex. 21 : 2-4). Lev. 25 : 39-41 geeft de wet van het
jubeljaar, het vijftigste. De wet van Hammurapi bepaalde de vrijlating
10 van den slaaf na drie jaar (par. 117). Het verzuim moet nu hersteld worden.
11 Maar toen de vijand weer afgetrokken was en het gevaar afgewend
scheen, achtten de voormalige eigenaars hun betoonde mildheid wel
heel onpractisch: men behoefde zich nu niet meer extra-hulp van God
te verzekeren! De vrijgelatenen werden dus met geweld teruggehaald.
12 Nu spreekt God: „Ik heb u de vrijlating in het zevende jaar geboden".
Dit gebod dateert uit den Mozaïeschen tijd (7 : 22; 11 : 4; 31 : 32). Het
wordt vrij geciteerd naar den vorm, waarin het in Deut. 15 : 12-15 voorkomt
; „na verloop van zeven jaren" staat hier (naar Deut. 15 : 1)
in plaats van „in het zevende jaar" (Deut. 15 : 12). Bedoeld is : in het
zevende jaar; zooals wij spreken van „acht dagen" (een week) en de
15 Franschen van „quinze jours" (veertien dagen). En — zegt God verder —
nu hadt gij heden, onlangs, u bekeerd, u geschikt naar mijn gebod. Maar
gij zijt daarop teruggekomen, lt. : weer omgekeerd na uw bekeering (hetzelfde
Hebr. woord, sub, voor beide beteekenissen). Zij hebben Gods
naam ontheiligd door het zoo pas gesloten verbond te verbreken en hun
eed niet te houden (Lev. 19 : 12).
17 Daarom zal over hen het oordeel komen. Met geweldige ironie wordt
dat aangekondigd in aansluiting aan die „vrijlating", waarover zooveel
te doèn was geweest. Zij wilden niet — voor hun broeder en naaste nog
wel — een vrijlating afkondigen, nu, dan zal God voor hen een vrijlating
afkondigen: Hij geeft hen volkomen ter vrije beschikking aan zwaard,
18 pest, honger, Hij verklaart hen vogelvrij. Dat vreeselijk lot hebben ze
immers verdiend. Zij hebben het verbond schandelijk verbroken. Hier
zinspeelt de profeet op een plechtig gebruik bij een verbondssluiting,