Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Onze boodschapper uit het Wïlhelmina-
Ziekenhuis, de Sumatraansche communist
Mohamed Jatim, die tijdens den
opstand in ig26 naar een hooggeplaatst
ambtenaar een bom had willen werpen,
welke echter te vroeg ontplofte. Hij mist
als gevolg hiervan zijn rechteroog, heeft
een verbrijzelde rechterhand en kreeg
zware verwondingen aan zijn linkeronderarm
en borst.
Gemeenschapszin, dien men toch onder de bannelingen
te Boven-Digoel zou verwachten, bestaat er totaal niet. Ik
zou hieromtrent wel honderden voorbeelden kunnen noemen,
maar volsta slechts met de vermelding der geschiedenis van
een mijner kinineverstrekkers, den Javaan Soetedjo. Deze
geïnterneerde had namelijk jarenlang zijn lotgenooten gediend,
door hun bij nacht en ontijd kininetabletten te brengen. Hij
sloofde zich altijd voor de anderen uit, totdat hij vliegende
tering kreeg. Ondanks alle toegepaste therapie, ging zijn
toestand snel achteruit.
Van eenig medegevoel der andere bannelingen was
evenwel niets te bespeuren; men liet hem eenzaam en
verlaten op zijn ziekbed liggen en zelfs weigerden de
geïnterneerden onder het personeel van het ziekenhuis, uit
vrees voor infectie, zijn kleeren te wasschen, hetgeen slechts
op uitdrukkelijk bevel geschiedde.
Het was een goede kerel, deze Soetedjo, en wij kwamen
vaak bij hem praten. Vlak voor zijn dood schreef hij mij
een brief, waarin sterk tot uiting kwam, dat hij zich in zijn
mede-bannelingen bedrogen gevoelde. Onopgemerkt stierf
hij begin 1934.
Als men dan ook ooit de mislukking van de onderlinge
kameraadschap in een „heilstaat" wil aanschouwen, heeft
165