Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Voordat de assistent-resident Boots de leiding van het
bestuur te Boven-Digoel op zich. nam, heeft hij op Java bij de
verschillende families van de bannelingen, die teruggezonden
zouden worden, een onderzoek ingesteld. Deze families
moesten zich namelijk garant stellen voor de gedragingen
van hun verwanten en zich verplichten hun in den eersten
tijd hulp en steun te verschaffen.
De pers vroeg zich in die dagen herhaaldelijk af, of een
dergelijk onderzoek wel eenig nut had en of dit niet veel
beter door de desbetreffende, met de plaatselijke toestanden
op de hoogte zijnde, bestuursambtenaren kon worden geregeld.
Men schreef onder meer in de dagbladen, dat een resident
van een bepaald gebied, vanwaaruit vele opstandelingen naar
Boven-Digoel waren geïnterneerd, had opgemerkt, dat hij wel
met hun terugkeer genoegen wilde nemen, doch dat hij dan
tevens voor iederen teruggezonden banneling een extrapolitieagent
wilde aanstellen.
Hoe het ook zij, tijdens de bestuursperiode van den
heer Boots te Boven-Digoel hadden de eerste terugzendingen
op groote schaal plaats en ook tijdens het regime
van enkele zijner opvolgers werd hiermee voortgegaan.
De gedeporteerden zeiden mij toen reeds, dat zij
hoopten vele bestuurshoofden te Tanah-Merah mee te
maken, omdat die snelle wisseling van ambtenaren hun
kansen tot terugkeer bevorderde. In den tijd, dat
dr. van Aalderen en schrijver dezes te Boven-Digoel
vertoefden, volgden liefst zes hoofden van plaatselijk
bestuur elkander daar op, zoodat de kampbewoners, wat
dit betrof, tevreden konden zijn.
Behalve dat al die overplaatsingen van bestuursambtenaren
of militairen het Gouvernement zeer veel gekost hebben,
verbleef het meerendeel der autoriteiten te kort op Tanah-
Merah om een juist inzicht in de mentaliteit der bannelingen
te kunnen verwerven en aangaande het moeilijke probleem
der terugzendingen een goed advies te kunnen geven.
Teneinde echter toch nog zooveel mogelijk van de
geestesgesteldheid der geïnterneerden op de hoogte te
komen, maakten zij dan gebruik van spionnen. Dat dit
spionnagesysteem te Tanah-Merah bestond, was overigens
geen geheim en dan ook aan iederen kampbewoner bekend.
Nadat ik slechts enkele weken op den post had vertoefd,
192