Untitled - Stichting Papua Erfgoed

uit den aard der zaak zorgvuldig geheim te houden. Dit
verhinderde echter niet, dat de geïnterneerden het te weten
kwamen, hetgeen, gezien het feit, dat er toenmaals enkelen op
het bestuurskantoor werkten, begrijpelijk was.
De uitwerking van dit bericht op de kampbewoners was
amusant. Bijna allen waren er vanzelfsprekend zeer mee
ingenomen en zelfs rekenden zij er op, dat de muitende
kruiser de Kali Digoel zou opstoomen, daarna de nederzetting
„bepoeieren" en hen vervolgens in triomf den Archipel
rondvaren. Een der vele uitingen van Oostersche fantasie
en gebrek aan redelijk inzicht! Slechts een kleine groep
gedeporteerden begreep, dat de muiterij gedoemd was te
mislukken.
Een ander blijk van den korten duur hunner „Oranjeliefde"
gaven de gebeurtenissen, die zich na den dood van
een der voornaamste leiders, den onverzoenlijken Aliarcham,
afspeelden.
Deze werd namelijk — toen ik op i Juli 1933, na op
Tanah-Tinggi ziekenrapport te hebben gehouden, met de
motorboot naar Tanah-Merah wilde terugkeeren—zieltogend,
door een paar bannelingen naar den aanlegsteiger gedragen.
De patiënt, die reeds lang aan tuberculose lijdende was en
zich uit koppigheid niet had willen laten behandelen, was
zijn einde nabij en verzocht mij fluisterend op Tanah-Merah
te mogen sterven.
Het was niet eenvoudig hierin een beslissing te nemen.
Immers eenerzij ds ging het — ofschoon het vervoer naar het
Wilhelmina-Ziekenhuis te Tanah-Merah in dit allerlaatste
stadium van de ziekte niet het minste nut meer had — om
den laatsten wensch van iemand, die tevoren, in tegenstelling
met de meesten van deze onverzoenlijken, steeds uiterst
correct in zijn optreden was geweest, anderzijds moest
in aanmerking worden genomen, dat hij een der gevaarlijkste
communisten in Indië was. Daarom moesten hier ook zuiver
menschelijke gevoelens tegen mogelijke gevaren voor het
algemeen belang worden afgewogen.
Na eenig nadenken besloot ik den stervenden patiënt
mee te nemen en de baar werd aan boord geheschen.
Het toeval wilde, dat met dezelfde boot een andere zeer
bekende leider, uit Bantam afkomstig, de onverzoenlijke
Achmad Chatib, die zich juist aan het Gouvernement had
176