Untitled - Stichting Papua Erfgoed

enkele passages aan uit het verslag van zijn rede in „Het
Nieuws van den Dag" van 8 Augustus 1935:
„Spreker herinnert aan de geschiedenis van de instelling van
het interneeringskamp; het werd bestemd tot massa-interneering.
Spreker herinnert verder aan het onderzoek, dat door den heer
Hillen werd verricht en citeert verschillende gedeelten van het
„Rapport-Hillen"'. Daaruit blijkt, zoo betoogt spreker, hoe ruw
men te werk is gegaan bij de eerste interneering. De heer Hillen
onderzocht 610 gevallen en in 412 van deze gevallen verklaarde
hij, dat de betrokkenen in aanmerking kwamen voor terugzending.
Spreker interpreteert nog andere conclusies van dit rapport,
dat doorloopend spreekt van liquidatie binnen enkele jaren, ook
met het oog op den slechten gezondheidstoestand, maar Boven-
Digoel bestaat reeds tien jaren en in plaats van terugzendingen,
waarop in het rapport aangedrongen wordt, hebben nog altijd
nieuwe interneeringen plaats. Spreker wijst in het bijzonder
op de passages betreffende den gezondheidstoestand dezer
interneeringsplaats en betreffende de bodemgesteldheid. Spreker
vestigt er de aandacht op, dat zoowel de sawah- als de ladangbouw
een lijdensgeschiedenis is geworden. Zoo is het ook gegaan met de
experimenten op veeteeltgebied. Spreker wijst verder op hetgeen
de heer Hillen gerapporteerd heeft over de enorme kosten, die
aan het interneeringskamp besteed zijn. Spreker gaat verder de
levensomstandigheden der geïnterneerden na. Hij berekent, dat
de voeding gebaseerd was op een prijs van 40 a 50 cent per dag,
terwijl de voeding in de gevangenissen in dien tijd een waarde
van 72 cent per dag had. Spreker vindt het te betreuren, dat na
de betrekkelijk onschuldige gebeurtenissen van 1926 tot instelling
van een interneeringskamp is overgegaan, al erkent spreker, dat
de Regeering alles gedaan heeft om het lot der geïnterneerden
te verzachten. Spreker wijst er op, dat de uitkeering aan de
geïnterneerden vergeleken bij 1929 sterk is beknot. Volgens
spreker is de toestand er thans onmenschelijk en spreker bepleit
met klem de spoedige opheffing van het ballingsoord !"
Ook is het de moeite waard eens na te gaan, wat de
oud-gouverneur der Molukken Van Sandick — eveneens
in den Volksraad — aangaande de bannelingenkolonie
adviseerde, reden waarom het verslag van zijn betoog in
„Het Nieuws van den Dag" van 22 Augustus 1935 hieronder
is weergegeven, n.1.:
„De heer Thamrin wil Digoel geliquideerd hebben? Neen,
dat kan nu nog zeker niet! Digoel is de waarschuwend opgeheven
vinger van de Regeering voor hen, die haar willen omverwerpen.
Digoel is het vertrouwenwekkend symbool voor de goedwillende
bevolking, die ziet, dat de Regeering haar zal verlossen van
geestelijke vergiften in de samenleving. Moet daarvoor Digoel in
279