Untitled - Stichting Papua Erfgoed

oodvruchten en als bijvoeding zijn cassave, maïs en allerlei
bladgroenten zeer geliefd. Zelfs verbouwen zij, ofschoon
zeer primitief, weieens wat tabak, suikerriet en sirih op hun
rommelige ladangs.
Zij drinken in de eerste plaats rivier- en regenwater;
verder, vooral aan de kust, waar veel klapperbosschen zijn,
klappermelk en tenslotte de bekende sagoweer (palmwijn).
Pater Geurtjens heeft in zijn werk over de Kaja-Kaja's het
drinken van „wati" beschreven, een kauwsel, dat uit de
ranken van een plant wordt bereid en bij gebruik een
volkomen bedwelming veroorzaakt.
De wijze, waarop de wilden vuur maken, is zeer
omslachtig en daarom houden zij hun vuren zooveel mogelijk
aan. Zij moeten namelijk door het „vuur zagen", waarbij
zij een houtspaander snel door een gespleten bamboe heen
en weer bewegen, of door het „vuur draaien", bij welke
methode zij een stokje tusschen de handen in een gat van
een blok hout ronddraaien, wat zwam tot gloeien trachten
te brengen. In het centrale bergland bereiken zij dit door
het „vuur slaan" met behulp van vuursteentjes.
Op al hun reizen nemen zij dan ook, indien mogelijk,
een smeulend stuk hout mee. Ook leggen zij vaak in het
graf van een gestorven stamgenoot een brandenden tak, opdat
de doode, op weg naar de eeuwige jachtvelden, niet van vuur
verstoken zal zijn. Dat lucifers voor hen van groote waarde
zijn, laat zich na het bovenstaande wel begrijpen.
Over het familieleven der boschbewoners kunnen wij
kort zijn. Wij hebben reeds in het voorgaande ervaren, dat
de man niet veel meer doet dan jagen, visschen, rooken,
en — soms al mopperend — den arbeid van zijn wederhelft
controleeren. Dat deze al het zware werk moet verrichten,
is eveneens reeds eerder vermeld. De echtverbintenis is
veelal een koop-, soms echter een roofhuweh'jk.
De kinderen in het gezin treden vaak zeer ongemanierd
tegen hun ouders op en van eenig ouderlijk gezag is meestal
niet veel te bespeuren. Zelfs tellen ouden van dagen in de
familie eigenlijk niet meer mee; vooral indien zij hulpeloos
Zijn, vinden de andere gezinsleden het hoog tijd worden,
dat zij doodgaan en laten hen in hun laatste levensdagen
gewoonlijk geheel aan hun lot over,
233