Untitled - Stichting Papua Erfgoed

deelden een paar bannelingen mij in het ziekenhuis hierover
reeds van alles mede en noemden mij zelfs een paar namen
van lotgenooten, die algemeen als spion bekendstonden.
Gezien de geringe solidariteit der geïnterneerden, kostte het
begrijpelijkerwijze weinig moeite om deze dwarskijkers te
werven.
Het spreekt vanzelf, dat wij, na bestudeering van het vraagstuk
massale terugzending van geïnterneerden, reeds langen tijd
aan de goede resultaten hiervan twijfelden. Ook begrepen wij,
dat, indien zoo'n politiek onbetrouwbare ex-banneling in zijn
ouden kampong zou terugkeeren, hij er zeker den grooten
meneer zou uithangen of tegenover de eenvoudige kampongbevolking
de rol van slachtoffer zou spelen. Bovendien
vernamen wij, dat men reeds in het jaar 1933 in het bannelingenkamp
algemeen van opinie was, dat ongeveer zestig
procent van de teruggezonden geïnterneerden zich, zij
het ook in het geheim, weer bij hun oude politieke partijen
had aangesloten en al moesten wij deze laatste bewering
wel met een korreltje zout opnemen, toch gaf zij even
te denken. Tenslotte was het ons reeds een paar maal bij
een bezoek aan boord van den gouvernementsstoomer,
als deze voor het vertrek aan den steiger gemeerd lag,
opgevallen, dat reeds daar eenige ongewenschte demonstraties
van bannelingen, die teruggezonden werden, plaats hadden.
Wat zou dit alles dan ook naderhand niet moeten opleveren i
De Ned.-Indische pers heeft ettelijke malen op deze vraag
antwoord gegeven.
Reeds in de jaren 1932—'33 meldde zij van Sumatra's
Oostkust, dat daar een hernieuwde actie van ex-Digoelisten
gesignaleerd werd en dat de teruggezonden bannelingen
zelfs een „Digoeliana-vereeniging" hadden opgericht, die weer
intensief allerlei ongewenschte propaganda maakte.
Ook in 1933—1934 werd elders in den Archipel gewag
gemaakt van weder opgevatte politieke actie van ex-geïnterneerden
en nog geen jaar later kon het publiek uitvoerig in
enkele dagbladen lezen, hoe het feitelijk met deze kwestie
stond. Zoo was onder meer in de „Java-Bode(< van 23 Mei
1935 dienaangaande het volgende bericht te lezen:
„Reeds tijdens hun gedwongen verblijf aan de Boven-Digoel
hebben enkele personen het plan opgevat om na hun terugkeer
op Java een actie voor de onafhankelijkheid van Indië te beginnen.
193