980 K›s›m 5 J‹NEKOLOJ‹K ULTRASONOGRAF‹ Tablo 35-1 kalama oran›na ulaflabilece¤ini iddia ettiler (Tablo 35-1). Asl›nda laboratuar testlerinin ve görüntülemenin birlikte kullan›lmas›n›n gerçek etkinli¤i, Birleflik Devletler, Birleflik Krall›k, ‹skandinav ülkeleri ve Japonya gibi dünyan›n de¤iflik ülke ve bölgelerinde flu an yürütülen genifl ölçekli çal›flmalar›n 5-10 y›l sonra sonuçlanmas›yla belirlenecektir. Bununla birlikte baz› jinekologlar hastalar›na ultrasonografi ile rutin tarama önerirken baz›lar› ise bu öneriyi sadece yüksek riskli grup ile s›n›rl› tutmaktad›rlar. 3,4 Ultrasonografik görüntülemede ve serum taramas›ndaki yenilikler multimodal taramaya ilgiyi art›rm›flt›r. Serum biyomarker de¤erlendirmeleri, baz› serum proteinlerinin immunulojik incelemesini, proteinlerin toplu spektroskopisini, gen ürünlerininin (proteomiksler) ölçümünü içerir. Yüksek performansl› mikrokapiller s›v› kromotografisi (HPLC) yöntemini kullanan proteomik analizler ve kitle spektroskopisi, serum proteinlerini fentomolar konsantrasyonlarda saptayabilir ve hayli hassast›r. 5 Over kanserli oldu¤u bilinen 50 kad›n ve kanseri olmayan 66 kad›n› içeren bir çal›flmada duyarl›l›k %100, özgüllük %99, pozitif belirleyicilik de¤eri %94 bulunmufl. 5 Leptin, prolaktin, osteopontin ve insülin benzeri büyüme faktörünü içeren 106 kontrol grubu ve 100 bilinen over kanserli hastada yap›lan bir çal›flmada duyarl›l›k %95, özgüllük %95, pozitif belirleyicilik de¤eri %95 ve negatif belirleyicilik de¤eri %94 bulunmufl. 6 Bu testlerin hiç birisi flu an klinik kullan›mda de¤ildir, ancak TVS’yi de içeren multimodal taraman›n komponenti olmak için büyük potansiyel tafl›rlar. 70 yafl öncesi over kanser riskini art›ran (%30-40) di¤er bir faktör BRCA1 ve BRCA2 mutasyonlar›d›r. 7 Over ve meme kanserine neden olan genler kromozom 13 ve 17’nin uzun kolunda birbirlerine komflu olarak bulunurlar. 17 Pelvik kitlesi olan hastalar›n de¤erlendirmesinde RDS TVS’nin önemli bir yard›mc›s› olarak kabul edilir. 2,8,9 RDS morfolojik olarak anormal alanlardaki düflük dirençli, yüksek h›zl› ak›mlar› saptayarak malignite saptanmas›na yard›mc› olur (fiekil 35.1). Bununla birlikte RDS ile yanl›fl-pozitif ve yanl›fl-negatif sonuçlar ortaya ç›kabilir. Ara s›ra RDS morfolojik olarak flüpheli olmayan alanlarda da maligniteyi iflaret B‹RLEfi‹K DEVLETLERDE KADINLARDA 2007 YILINDA SIK GÖRÜLEN KANSERLER Tarama kanser ‹nsidans Prevalans Mortalite prevalans›/1000 Meme 178,480 2,407,943 40,460 5.3 Endometrial 39,080 568,407 7400 1.04-2.23 (uterin korpus) 1.35-2.54 Over 22,430 172,765 15,280 0.31 Serviks 11,150 250,726 3670 5.69 Kaynak: Gözetim epidemiyolojisi ve nihai sonuçlar (SEER) A B fiekil 35-1. Transvaginal Doppler sonografi (TV-RDS) ile tümör yakalama prensipleri A: Over arter ve veninin tipik dalga formlar›. Dalga formu verilerin folikülogenez bölgesinden veya korpus luteum alan›ndan al›nmas›na göre de¤iflkenlik gösterir. Foliküllerin olmad›¤› alanlarda direnç yüksektir, damarlanman›n çok oldu¤u korpus luteum bölgesinde düflük direnç ve yüksek ak›m saptan›r (Paul Gross taraf›ndan çizilmifltir). B: Fonksiyonel korpus luteum çevresindeki intaovarian arterioldeki düflük ak›m› gösteren normal TV-RDS
Bölüm 35 Over ve Endometrium Kanseri Erken Tan›s›nda Ultrasonografik Teknikler C Sol C Sağ D E F G fiekil 35-1. (Devam›) C: Over mikro damarlanmas›n›n yeniden oluflturulmufl üç boyutlu görüntüsü. Sol tarafta normal over dokusu içinde normal dallanmaya ve sa¤da torsiyone over içinde kaotik damarlanmaya dikkat edin. (Schoenfeld A, LevaniH, Tempperal L, ve ark. Ultrasound Obstet Gynecol 1994;4:516-8 den izinle ço¤alt›lm›flt›r) D: Mikrofoto¤raf normal over dokusunda arteriolün içindeki kas tabakas›n› (ok) gösteriyor. E: Erken aflamada over tümörü. Damarlar›n düzensiz dallanma flekilleri mevcut (Paul Gross, MS taraf›ndan çizildi) F: Over tümörünün transvaginal Doppler sonografisinde anormal dalga formu. G: Tümör damarlar›nda tipik kas tabakas›n›n (ok) olmad›¤› izleniyor 981