fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com
fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com
fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bölüm 23<br />
Tan›mlar<br />
Bölüm 23 Fetal Biofizik Skorlama: Teorik Düflünceler Ve Pratik Uygulama<br />
FETAL B‹OF‹Z‹K SKORLAMA:<br />
TEOR‹K DÜfiÜNCELER VE<br />
PRAT‹K UYGULAMA<br />
Frank A. Manning<br />
Çeviri: Dr. Elif Demirci, Dr. Oya Demirci, Dr. Fuat Demirci<br />
1. Antepartum <strong>fetal</strong> testler: do¤umun bafllang›c›ndan<br />
önce normal fetuslar› tehlikede olanlardan ay›rt etmek<br />
için kullan›lan yöntemlerin derlemesidir. Bu<br />
yöntemler maternal serumdaki endokrin belirteçlere,<br />
doppler ultrason bazl› sürekli <strong>fetal</strong> kalp h›z› monitörizasyonuna<br />
ya da eflzamanl› ultrasonla <strong>fetal</strong> biofizik<br />
de¤iflkenleri ve amniotik s›v› volümünün de-<br />
¤erlendirilmesine dayal›d›r.<br />
2. Fetal biyofizik skorlama: dört ayr› dinamik <strong>fetal</strong> biofizik<br />
de¤iflkenlerinin (<strong>fetal</strong> hareketlere tepki olarak<br />
kalp h›z›nda art›fl [non-stres test ya da NST], <strong>fetal</strong> solunum,<br />
büyük vücut haraketleri, tonus) ve bir sabit de-<br />
¤iflkenin (amniotik s›v› volümü) gözlenmesinden türetilen<br />
bir skordur. Skor 10/10 (tüm de¤iflkenler normal)<br />
dan 0/10 (tüm de¤iflkenler anormal)a kadar de¤iflebilir.<br />
Bu yöntem sa¤l›kl› olanlar› tehlikedeki fetuslardan<br />
ay›rt etmede yüksek oranda do¤rulu¤a sahiptir.<br />
3. Perinatal asfiksi: hipoksi veya iskemiye maruz kalarak<br />
hipoksemi ve metabolik asidoz(anormal baz a盤›)<br />
sergileyen fetuslar› tan›mlamada kullan›lan genel bir<br />
terimdir. Perinatal asfiksi akut ya da kronik olabilir.<br />
Fetusun perinatal asfiksiye adaptasyon için verdi¤i<br />
yan›t <strong>fetal</strong> dinamik biofizik de¤iflkenlerinin ve amniotik<br />
s›v› volümünün de¤erlendirilmesinin temelini<br />
oluflturur. Perinatal asfiksi perinatal ölümle tan›nabilece¤i<br />
gibi etkilenmifl ama yaflayan bebeklerde serebral<br />
palsi gibi morbiditelere de neden olabilmektedir.<br />
G‹R‹fi<br />
Anne karn›nda <strong>fetal</strong> ölüm ya da zarar görme riski olan fetuslar›n<br />
saptanabilmesi için objektif klinik yöntemlar›n gelifltirilmesi<br />
maalesef son birkaç y›lda olmufltur. ‹lk çal›flmalar<br />
plasentadan anne dolafl›m›na salg›lanan ürünlerin ölçümüyle<br />
bafllam›flt›r. Plasental enzimler (alkalen fosfataz, lösin<br />
aminopeptidaz), plasental spesifik hormonlar (plasental<br />
laktojen), plasental dönüflüm ürünleri (östriol, estetrol)<br />
gibi pekçok bileflik çal›fl›lm›flt›r. Ço¤unun <strong>fetal</strong> iyilik haliyle<br />
ilgisi olsa da bu ölçümler yeterli do¤rulu¤u sa¤lay›p klinik<br />
yaklafl›ma faydal› olamam›flt›r.1960’lar›n bafllar›nda biri<br />
Yale’den Hon’un di¤eri Uruguay’dan Caldero-Barcia’n›n<br />
bafl›n› çekti¤i iki klinik araflt›rma grubu <strong>fetal</strong> kalp h›-<br />
705<br />
z›n›n sürekli kay›t metotlar›n› bildirmifllerdir. 1,2 Bu yenilik<br />
dinamik biofiziksel monitorizasyona ba¤l› <strong>fetal</strong> de¤erlendirme<br />
ça¤›n› bafllatt›. Her nekadar intrapartum dönem için<br />
tasarlanm›fl olsa da antepartum dönemde de kalp h›z› monitorizasyonunun<br />
uygulanabilirli¤i çabucak farkedilmifl ve<br />
kontraksiyonlara, (CST) <strong>fetal</strong> hareketlere (NST) ya da her<br />
ikisine kalp h›z› tepkisine dayal› testler çok kullan›l›r olmufl<br />
ve biokimyasal testlere üstün gelmifltir. 1960’lar›n sonlar›nda<br />
Oxford’dan Dawes ve Paris’ten Tchobroutsky <strong>fetal</strong><br />
solunum hareketlerinin intrauterin hayatta normal olarak<br />
izlendi¤ini göstermifllerdir. 3,4 Dawes ve arkadafllar› kronik<br />
<strong>fetal</strong> kuzu preparatlar›nda pek çok iyi planlanm›fl deney<br />
yapm›fllar ve deneysel hipoksemiye 5 <strong>fetal</strong> solunum merkezinin<br />
mükemmel duyarl›l›¤›n› göstermifllerdir. Bu bulgular<br />
insan <strong>fetal</strong> iyili¤inin tahmininde bu ölçümlerin kullan›m<br />
potansiyeli hakk›nda ilgi uyand›rm›flt›r. Bu gözlemlerin<br />
klinik uygulan›mlar› insan <strong>fetal</strong> solunumunun do¤ru olarak<br />
kaydedilememesinden dolay› uygulamaya girmemifltir.<br />
1970’lerin ortalar›nda, devrim niteli¤inde bir klinik<br />
araç olan dinamik real-time B-mod ultrason kullan›lmaya<br />
baflland›. Bu alet sayesinde dinamik <strong>fetal</strong> biyofiziksel aktivitelerin<br />
büyük k›sm› klinik olarak uygulanabilir oldu. Klinik<br />
de¤erlendirmeler <strong>fetal</strong> solunum hareketlerinin varl›¤›<br />
veya yoklu¤unun gözlemlenmesinin NST 6 kadar öngörülebilir<br />
oldu¤unu ve CST’nin gerçek ve yalanc› pozitifli¤ini<br />
ay›rt etmede faydal› oldu¤unu 7 , kalp h›z› testleriyle kombine<br />
edildi¤inde herhangi bir tek testten 8 daha iyi belirteç oldu¤unu<br />
göstermifltir. Ayr›ca gros vücut hareketlerinin objektif<br />
kayd›, <strong>fetal</strong> hastal›k 9 ve sa¤l›¤›n göstergesi oldu¤u gibi<br />
di¤er biyofiziksel de¤erlerle birlefltirildi¤inde öngörü<br />
do¤rulu¤u artmaktayd›. Gözlemlerin ön sonuçlar› antepartum<br />
risk de¤erlendirilmesi için temel görüfl yaklafl›m›n›<br />
oluflturdu. Fetal de¤erlendirme yöntemlerinin öngörü do¤rulu¤u,<br />
<strong>fetal</strong> parametrelerin say›s› artt›kça artar. Bugünün<br />
standartlar›na göre bu kaba görüntülerle bile anlafl›ld› ki<br />
fetusla ilgili elde edilebilecek bilgi çok geniflti. Gros vücut<br />
hareketlerinden ince parmak kontrolüne, amniyotik s›v›<br />
da¤›l›m›n›n objektif de¤erlendirilmesine, <strong>fetal</strong> yap›lar›n<br />
dikkatli ölçümüne (morfometri), organ sistemlerinin yap›sal<br />
ve fonksiyonel birli¤ine (morfoloji) kadar genifl ve akut<br />
bir dinamik biyofiziksel aktivite spektrumunu içermekteydi.<br />
Fetal biyofizik profil skorlama yöntemi(BPS) bu zengin<br />
klinik ortam› ve dinamik biyofiziksel aktiviteleri çal›fl›labi-
Change language