fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com

Tablo 17-1
GASTRO‹NTEST‹NAL S‹STEM‹N
EMB‹R‹YOLOJ‹S‹
Oluflan Ba¤›rsak ile
Oluflan Ba¤›rsak ‹liflkili Yap›lar, Solunum
‹lkel Ba¤›rsak Yap›lar› Sistemi Yap›lar›
Farinks
Ön Ba¤›rsak Mide
Orta Ba¤›rsak
Arka Ba¤›rsak
Özofagus Trakea, akci¤erler
Duedonum proksimal Karaci¤er
2/3’lük k›sm› Safra yollar›
Pankreas
- Duedonum distal
1/3’lük k›s›m
- Jejunum
- ‹leum
- Çekum
- Ǜkan kolon
- Transvers kolon proksimal
2/3’lük k›s›m
- Transvers kolon distal
1/3’lük k›s›m
- ‹nen kolon
- Sigma
- Rektum
- Anal kanal›n prepektinat
çizgi bölümü
sürecinde orta ba¤›rsak, kademeli olarak kendi ekseninde dönecek
ve ard›ndan fetal bat›n bofllu¤una yerleflecektir.
F›t›klaflm›fl orta ba¤›rsak ans› bafllang›çta orta sajittal
planda bulunmaktad›r ve tepesi vitellin kanal› ile ba¤lant›l›d›r.
Üst ve alt bölümleri s›ras›yla ba¤›rsak ans›n›n kraniyal ve
kudal bölümüne denk gelir. Ba¤›rsak ans› umbilikal kordon
içinde embriyoya göre saat yönünde ve kendi ekseninde 90°
dönüfl yapar. Dönüfl ekseni süperior mezenterik arteri gösterir.
Böylece orta ba¤›rsak horizontal planda yerleflmifl olur;
üst parças› süperior mezenterik arterin embriyoya göre sa¤›na,
alt parças› ise soluna yaslanm›flt›r. Üst parça ileri do¤ru
uzayarak birden fazla bölüme ayr›l›r; bu yap›dan duedonum
(postduedonal papilla parças›), jejenum ve ileumun büyük
k›sm› meydana gelir. Alt parça üst parçan›n aksine ayn› süreci
takip etmeyerek daha yavafl biçimde uzar; ileumun geriye
kalan küçük parças›n› ve çekum/kolonu verir. Bat›n bofllu¤unun
giderek genifllemesi, f›t›klaflm›fl orta ba¤›rsa¤›n kendili-
¤inden bat›na dönmesine izin verir. Bu süreçte ayr›ca saat yönünde
180°’lik bir dönüfl gerçekleflir; ilk bölüm olan üst parçan›n
proksimal bölümü umbilikal sölomdan içeri girer, alta
Bölüm 17 Fetal Gastrointestinal Sistem Anomalileri
463
do¤ru yer de¤ifltirir, süperior mezenterik arterin soluna geçer.
Böylelikle fetal bat›n›n sol kadran›na yerleflir. Geriye kalan
küçük ba¤›rsak parças› giderek süperior mezenterik arterin
üzerine do¤ru yer de¤ifltirir, fetal abdomenin sa¤ yar›s›na
do¤ru yerleflir. Çekal divertikülum bölümü, f›t›klafl›p geri dönen
ba¤›rsa¤›n son parças›d›r ve bafllang›çta karaci¤erin alt›nda,
fetal abdomenin sa¤ üst kadran›nda yer alm›flt›r. Son ba-
¤›rsak göçü çekumun bafllang›çta yer ald›¤› karaci¤er alt› bölgeden
as›l yeri olan sa¤ alt kadrana harekettir. Böylece ç›kan
kolon ve hepatik fleksura oluflur.
Bu yerleflme sürecinde G‹S bölümleri ikincil retroperitoneal
yap›lar› ve mezenterleri meydana getirirler. Bu flekilde
ba¤›rsak anslar› pariyetal ve viseral peritonun birleflmesi ile
bat›n arka duvar›na s›k›ca as›lm›fllard›r. Böylece ba¤›rsa¤›n
özel baz› bölümlerinin, peristaltik hareketler ile kendi ekseninde
dönüfl yaparak bo¤ulmamas› için (volvulus) sabitlendi¤i
bilinmektedir. Birleflmifl periton yapraklar› sayesinde bat›n
duvar›na sabitlenmifl ba¤›rsak yap›lar› aras›nda duedonumun
alt bölümü, pankreas, transvers mezokolon, k›sa ba¤›rsak
mezenteri ve omentum majus yer al›r.
Orta ba¤›rsa¤›n dönüflü ve bat›na yerleflmesi s›ras›nda
meyana gelen anomaliler (dönüflün olmamas›, tersine dönüfl,
kontrolsüz dönüfl ve yanl›fl dönüfl) ba¤›rsa¤›n tümünde veya
bir parças›nda pozisyon anomalisi ile sonuçlan›r. Üstelik,
normal sürecin d›fl›na ç›k›ld›¤› durumlar bat›n duvar› defektlerine,
diafragma hernisine, volvulusa veya ba¤›rsak bo¤ulmas›n›n
di¤er çeflitlerine yol açabilir. Ayr›ca aspleni veya polispleniden
birisi ile birlikte olan heterotaksi sendromlar›n›n
ba¤›rsak dönüfl anomalileri ile yak›ndan iliflkili oldu¤unu bilmek
gerekir.
Karaci¤er, Safra Yollar›, Pankreas ve Dalak
Döllenmeden sonraki otuzuncu gün civar›nda, duedonumun
ön yüzünde tomurcuklanan endoderm ç›k›nt›s› üç divertiküle
ayr›l›r; distal bölümünden karaci¤er divertikülü, orta bölümünden
sistik divertikül ve proksimal bölümünden ön pankreas
tomurcu¤unu geliflir (fiekil 17-2).
Karaci¤er divertikülü, transvers septumun (midenin mezenterik
ön yüzü) içinden tomurc›klanarak perikard ve yolk
stalk aras›nda yer alan mezoderm diskini oluflturur. Karaci-
¤er divertikülünün endoderm kökenli hepatoblastlar› ve mezoderm
hücreleri, transvers septumun kapiller a¤› ile karaci-
¤erin karmafl›k yap›s›n›n oluflumuna katk›da bulunur. Di¤er
taraftan sistik divertikülden safra kesesi ve safra yollar› meydana
gelir.
Karfl› taraftan duedonumun arka yüzündeki endoderm
tabakas›, arka pankreas tomurcu¤unu oluflturur. Dönüfl sonras›
ön ve arka pankreas tomurcu¤u birleflirler; arka tomurcuk
pankreas›n gövde ve kuyru¤unu, pankreas bafl›n›n ön yüzünü
oluflturur. Ön tomurcuk ise unsinat ç›k›nt›y› ve pankreas
bafl›n›n arka yüzünü oluflturur. ‹ki tomurcu¤un kanal›
oluflturacak k›s›mlar› tekrar birleflirler, büyük duedonal papillaya
dökülen ve safra kanal› ile birleflen büyük pankreatik
kanal› olufltururlar. Baz› insanlarda arka pankreas tomurcu-
¤unun kanal k›sm› sebat eder ve küçük pankreatik kanal›
oluflturur. Bu kanal, küçük duedonal papilladan, büyük kanaldan
ayr› olarak do¤rudan duedonuma dökülür. ‹ki bafll›