fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com

Bölüm 19
Bölüm 19 Fetal ‹skelet Anomalileri
Lami Yeo ● Roberto J. Romero ● Francesca Gotsch ● Edi Vaisbuch ● Gianluigi Pilu
Çeviri: Dr. Semih Özeren, Dr. Yi¤it Çak›ro¤lu
Tan›mlar
FETAL ‹SKELET ANOMAL‹LER‹
1. Amelia: ekstremite ya da ekstremitelerin yoklu¤u.
2. Disostozis: kemiklere ait tekli ya da kombine bozukluk;
lezyonlar lokaldir ve ilerleyici de¤ildir.
3. Hemimelia: radial hipoplazi ya da aplazi gibi bir ekstremitenin
longitudinal segmentinin yoklu¤u.
4. Mikromeli: mevcut ekstremitenin k›sal›¤›.
5. Osteokondroplazi: kemik ve/veya k›k›rdak dokunun
anormal büyüme ve geliflimi sonucunda ortaya ç›kar;
lezyonlar generalize ve ilerleyici tarzdad›r.
6. Fokomeli: ekstermitelerin hipoplazisi ile birlikte omuz
ve kalçalara, el ve ayaklar›n tutunmas› durumu.
7. Polidaktili: beflten fazla parmak varl›¤›.
G‹R‹fi
‹nsan iskeleti (Yunanca skeletos, kurutulmufl kelimesinden
gelmektedir) toplam 206 kemikten oluflan karmafl›k bir organd›r.
Birçok embryonik kaynaktan köken al›r ve hareket
için mekanik destek, vital organlar›n korunmas›, kan ve mineraller
için depo görevi gibi birçok fonksiyonu mevcuttur. 1
Fetal iskelet displazileri heterojen bir grup bozukluk olup büyüme,
geliflme ve/veya farkl›laflmada bozulmaya ba¤l› olarak
iskeletin farkl› segmentlerinde boyut ve flekil anomalilerine
yol açar. Bu grupta yaklafl›k 300 bozukluk yer almaktad›r;büyük
bölümünü kal›t›msal hastal›klar oluflturur. 2 Hastal›klar›n
büyük k›sm› nadir olmas›na karfl›l›k iskelet displazisi genel
anlamda s›k bir bozukluktur. ‹ki çeflit iskelet displazisi mevcuttur:
osteokondroplazi ve disostozis. 2 Osteokondroplazi,
kemik ve/veya k›k›rdak dokunun anormal büyüme ve geliflmesi
sonucunda ortaya ç›kar, lezyonlar yayg›n ve progresifdir.
Örnekler aras›nda akondrodisplazi ve osteogenezis imperfekta
yer al›r. Bunun aksine, disostozis tek bafl›na ya da
kombine halde kemiklerin bozuklu¤udur; lezyonlar lokal ve
ilerlemeyici tarzdad›r. Örnek hastal›klar aras›nda poli/sindaktili
ve kraniosinostozis yer al›r. Daha önceleri iki durumun
farkl› oldu¤u ve osteokondrodisplazinin genetik bir bozukluk
oldu¤u kabul edilirken, disostozisin embryonik geliflim
s›ras›nda hatal› düzenlenme sonucunda ortaya ç›kt›¤›
(genlerden ba¤›ms›z) düflünülürdü. 2 Ancak, bugün için her
ikisinin de genetik anomaliler sonucunda ortaya ç›kt›¤› bilinmektedir.
‹skelet displazisinden sorumlu genler pozisyonel
klonlama ile 150’den fazla hastal›kta tan›mlanm›flt›r. 2 Son
y›llarda kondrodisplazi ile iliflkili mutasyonlar›n belirlenme-
523
sinde önemli ilerlemeler kaydedilmifltir. Bu bölümde bu
alanda kaydedilen ilerlemeler, do¤umdaki prevalanslar› ve iskelet
displazilerinin klasifikasyonu derlenmifl ve bu durumlara
in utero tan›sal yaklafl›m tan›mlanmaya çal›fl›lm›flt›r.
KONDROD‹SPLAZ‹LER‹N MOLEKÜLER
GENET‹K TEMELLER‹
‹skelet oluflum ve gelifliminde mezenkimal hücreler, kemik
enkondral ossifikasyonu için k›k›rdak oluflturmak üzere farkl›lafl›rlar.
Uzun kemiklerin geliflimi büyüme plaklar›ndaki
kondrositlerin farkl›laflmas› ve intramembranöz ossifikasyon
arac›l›¤›yla gerçekleflir. 3,4 Bu süreçlerin herhangi bir aflamas›nda
ortaya ç›kabilecek bozukluklar iskelet anomalileri ile
sonuçlan›r. 5 Osteokondrodisplaziler ile birliktelik gösteren
birçok fenotipik bozukluk tan›mlanm›fl olmas›na karfl›l›k, iskelet
displazilerinin moleküler temellerini anlamaya yönelik
son zamanlardaki geliflmeler bir grup fenotipik bozuklu¤un
benzer genetik temeli paylaflt›¤›n› göstermifltir. 6,7 Her ne kadar
kondrodisplazilere ailesel yatk›nl›k uzun zamand›r bilinmesine
karfl›l›k, baz› durumlar için moleküler temel son birkaç
y›lda netlik kazanm›flt›r (Tablo 19.1). 8,9
ANORMAL MEZENK‹MAL FARKLILAfiMA
Kemik Morfogenetik Proteinler
Kemik Morfogenetik Proteinler (BMP) erken mezenkimal
hücrelerin kondrojenik ve osteogenik hücre dizilerine dönüflmesini
düzenleyen ve iskelet elemanlar›n›n boyut ve fleklinin
belirlenmesinde rol alan bir grup gen ailesinin ürünüdür. 10,11
Cilt alt› implante edildi¤inde ya da kas içine uyguland›¤›nda
BMP’lerin ektopik kemik oluflumunu uyarma yetene¤i mevcuttur.
12,13 BMPler transforme edici büyüme faktörleri-‚ üst
ailesi ile homojenite gösterirler. 14-16 K›k›rdak-kaynakl› morfojenik
protein-1 (CDMP-1)’deki materyallerin akromezomelik
kondrodisplazilere (Hunter-Thompson tip) ve otozomal
dominant brakidaktili tip C’ye (Tablo 19-1’e bak›n›z)
neden oldu¤u gösterilmifltir. 17-20
Transkripsiyon Faktör Genlerinde
Mutasyon
Transkripsiyon faktörleri, düzenleyici gen ekspresyonunda
önemli rol alan bir grup proteindir.