fetal ‹skelet anomal‹ler‹ - UniFlip.com

1012 K›s›m 5 J‹NEKOLOJ‹K SONOGRAF‹
Renkli Doppler sonografinin eklenmesi, birçok vakan›n görüntülenmesinde
kullan›lan termal yo¤unluklar› önemli ölçüde
artt›rmaz ve renkli Doppler vasküler yap›lar› ortaya
koyar. RDS damarlar›n ve pulsed Doppler tekni¤i ile araflt›r›lan
alanlar›n spesifik seçimini sa¤lar. Ak›m, ak›ma göre relatif
impedans› ortaya koyan dalga formu analizi ve özellikle
baz› alanlarda relatif damar yo¤unlu¤u ile iliflkili olarak uterus
alan›nda gösterilen renk genel de¤erlendirilmesi ile saptanabilir.
Üç boyutlu (3D) sonografi baz› transvaginal ultrason
problar›nda mevcuttur. Üç boyutlu sonografi uterin anomalilerin
ve myomlar›n de¤erlendirilmesinde kullan›labilir ve
sonohisterografiye eklenebilir. Di¤er uygulamalar araflt›rma
aflamas›ndad›r.
KL‹N‹K BAKIfi AÇISI VE END‹KASYONLAR
Bir y›l korunmas›z iliflki sonras› gebe kalamama olarak tarif
edilen infertilite, Birleflik Devletler’deki çiftlerin yaklafl›k olarak
%10 ile %15’ini etkiler. Yafllar› 18 ile 28 aral›¤›ndaki çiftlerin
%80’i bir y›l içinde, %10’u da takip eden bir y›l içinde
gebe kal›r, Birleflik Devletler’deki çiftlerin %10’unda (yaklafl›k
olarak 2.4 milyon çift) üreme bozukluklar› vard›r. Olgular›n
üçte ikisinde infertilite kad›na ait etkenlerle, üçte
birinde erke¤e ait etkenlerle ve yaklafl›k %25’inde birden çok
etkenle iliflkilidir. ‹nfertilite ile iliflkisi olan jinekolojik bozukluklar›n
en s›k görülenleri t›kay›c› tipte tüp hastal›klar› veya
endometriyozis (%30-%50), ovulasyon bozukluklar› (%40)
ve uterus ve serviksle ilgili etkenlerdir (%10).3 Yüzde 10 ile
%15 kadar olguda infertilitenin nedeni belli de¤ildir. 3,4
‹nfertilitenin bafllang›ç de¤erlendirmesi bu etkenlerin her
birinin de¤erlendirilmesini içerir. 5,6 Çiftin t›bbi öyküsünün
al›nmas› ve fizik muayenesinin yap›lmas›ndan sonra genellikle
spermiyogram çal›flmas› yap›l›r, luteal dönem ortas›
progesteron düzeyi ölçümü veya ovulasyonu tahmin eden
setlerle ovulasyonun olup olmad›¤› hakk›nda kan›tlar toplanmaya
çal›fl›l›r, uterus bofllu¤u ve tüplerin aç›kl›¤› hakk›nda
(geleneksel olarak histerosalpingografi ile) bilgi edinilir, hormonal
inceleme (Tiroid uyar›c› hormon (TSH), prolaktin ve
bazen gonadotropinler) yap›l›r. 1990’l› y›llar›n bafllar›nda endometriyozis
ve pelvik yap›fl›kl›klar›n de¤erlendirilmesi için
bafllang›çta tan›sal laparoskopi yap›lmas› da bu incelemelerin
bir parças›yd›. Ama sonografi teknolojisindeki geliflmeler ve
gonadotropinlerle yap›lan ovulasyon indüksiyonlar› ve in vitro
fertilizasyon (IVF) gibi baflar›l› tedaviler nedeni ile, t›bbi
endikasyon yoksa (pelvik a¤r›, adneksiyal kitle gibi) infertilite
incelemesinin bafllang›c›nda laparoskopik inceleme yapmak
kullan›mdan kalkm›flt›r.
Sonografinin infertilite tedavisi ve incelemesindeki yeri
daha da önemli hale gelmifltir. ‹nfertilitede sonografi kullan›m›n›n
en s›k endikasyonlar› flunlard›r:
1. Temel pelvik sonografi
a. Adneksler veya uterusa ait patolojileri d›fllamak
b. Over rezervini de¤erlendirmek
2. Uterusu, endometriyumu, uterus bofllu¤unu ve tüplerdeki
aç›kl›¤› de¤erlendirmek
3. Tedavi s›ras›nda follikül geliflimini izlemek
4. Endometriyumun geliflimini de¤erlendirmek7 5. Folliküler oosit aspirasyonuna rehberlik etmek
6. Embriyo transferine rehberlik etmek
7. Uterus içi gebeli¤i saptamak (daha fazla tart›flma için Bölüm
3 ve 4’e bak›n›z)
Seyrek olarak intrafallopian transluminal gamet transferinde
(GIFT) ve endometriyotik kistlerin de¤erlendirilmesinde
de transvajinal sonografi kullan›l›r.
Temel sonografi s›ras›nda konjenital uterus malformasyonlar›n›n
tan›s› ve uterus içindeki kitlelerin de¤erlendirilmesinde
üç boyutlu (3D) sonografiden faydalan›l›r.9
Giriflimsel olmayan ultrasonografi yöntemi s›ras›nda en
do¤ru sonucu alabilmek için, 3D sonografi myometriyumun
daha fazla hiperekojen olup kontrast yaratt›¤› luteal
dönemde gerçeklefltirilmelidir. Buna ek olarak uterus içi
anormalliklerin ayr›nt›lar›n›n belirlenmesi için erken folliküler
dönemde steril su veya serum fizyolojik infüzyon sonohisterografisi
ile 3D ultrasonografi birlikte kullan›labilir. Son
zamanlarda General Electric (GE) firmas› taraf›ndan “sono-
AVC” isimli bir 3D sonografi teknolojisinin tan›t›m› yap›lm›flt›r.
Bu yöntemle yap›lan 3D sonografide negatif
görüntüleme modunda yap›lan görüntüleme ve ek yaz›l›mlar
sayesinde overin içindeki bütün folliküller birkaç dakika içinde
otomatik olarak ölçülmektedir. Bu teknoloji flu an mevcuttur.
Bu sayede follikülleri ölçmek için gerekli zaman
azal›r, stimulasyon s›ras›nda folliküllerin günlük geliflimi daha
hassas bir flekilde ölçülebilir, ama bu teknolojinin infertilite
merkezlerindeki etkilerini veya gebelik sonuçlar›n›
gerçekten artt›r›p artt›rmad›¤›n› anlamak için henüz çok erkendir.
Renkli Doppler sonografi (RDS) overlerin veya endometriyumun
fizyolojik de¤erlendirmesi için kullan›labilir. Korpus
luteumun içindeki tipik düflük dirençli, yüksek diyastolik
ak›mla birlikte uterus veya endometriyal kanlanmadaki azalma
luteal dönem yetmezli¤ine iflaret edebilir. 10 Gri ölçekte
veya sonohisterografide endometriyal anormallikler saptand›¤›
zaman renkli Doppler, içlerindeki damar yap›lar›n› kullanarak
bir polip veya myomu tan›mlayabilir. Renkli Doppler
sonografisi serum fizyolojik veya kontrast maddenin tüplere
verilmesi ile oluflan ak›m› saptamada oldukça duyarl› oldu-
¤undan tüpteki aç›kl›¤›n de¤erlendirilmesinde faydal› olabilir.
Spontan Sikluslar
‹nfertilitede yap›lan temel sonografinin önemini daha iyi
kavramak için do¤al spontan siklusun fizyolojisini anlamak
gereklidir. Do¤um zaman›nda k›z yenido¤an›n her bir yumurtal›¤›nda
yaklafl›k 2 milyon oosit vard›r. Menarfl bafllad›-
¤›nda her overde geriye 200.000 oosit kal›r. Çocuk do¤urma
ça¤›nda yaklafl›k olarak 200 oosit yumurtlanacakt›r. Bu durum
primer oositlerin yaklafl›k olarak %99,9’unun atreziye
u¤rayaca¤›n› veya hiçbir zaman geliflmeyece¤ine iflaret eder.
Oosit ve follikülün olgunlaflmas› esas olarak dolafl›mdaki folllikül
uyar›c› hormon (FSH), lüteinlefltirici hormon (LH) seviyesi
ve dolafl›mdaki estradiol (E2) seviyesine duyarl›d›r.