Türkiye'de Yazılım Üreticilerinin Yetkinlik Düzeyi, Firmaların ve ...

13.2 Savunma Sektörünün Gelişimi
Ülkede telekomünikasyon sektörünün gelişimine yönelik çalışmalar devam ederken, 1970’li
yılların ortalarında başka bir sektörün daha temeli atılmaktadır. 1974 yılı ve sonrasında ülkemize
uygulanan silah ambargosu nedeniyle yerli savunma sanayinin geliştirilmesi gerekliliği ortaya
çıkmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 1975 yılında elektronik savunma sistemleri konusunda faaliyet
göstermesi amacıyla ASELSAN firması kuruldu. Kurulumundan kısa bir süre sonra firma ilk
ürünleri olan sırt ve tank telsizlerini müşteriye teslim etmiş, 1983 yılında ise ilk ihracatını yapmış
ve 1989 yılında Pakistan’a ilk teknoloji transferini gerçekleştirmiştir 60 . Geçen yıllar içinde firma
faaliyet alanlarını genişletmiştir. Bugün firma haberleşme ve bilgi sistemleri başta olmak üzere
savunma teknolojilerinin birçok alanında özgün bilişim ürünleri sunmaya devam etmektedir.
1972 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) ve ulusal sanayi kuruluşlarının belirlediği
gereksinimleri karşılamak üzere, Ar-Ge çalışmaları yürütmek üzere TÜBİTAK bünyesinde
Güdümlü Araçlar Teknoloji ve Ölçüm Merkezi (GATÖM) adıyla bir enstitü kurulmuş, geçen
zaman içinde Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (SAGE) adını almıştır 61 . Bu
enstitü, 1968 yılında temelleri atılan UEAKE enstitüsü ile birlikte savunma alanında Ar-Ge
faaliyetlerini yürütmeye başlamıştır. 1985 yılına gelindiğinde uzay teknolojileri, elektronik, bilgi
teknolojileri ve ilgili alanlarda Ar-Ge projeleri yürütmek amacıyla bugünkü adıyla Uzay
Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) kurulmuştur 62 . 1990’lı yıllarda TÜBİTAK
Marmara Araştırma Merkezi altında yazılım mühendisliği uygulamaları gerektiren konularda
araştırma yapmak üzere, Bilişim Teknolojileri Enstitüsü (BTE) kurulmuş, enstitü 2010 yılında
TÜBİTAK UEKAE ile birleşmiştir.
TSK’ın elektrik, elektronik ve yazılım alanlarında ürün ihtiyacını gidermek amacıyla 1982
yılında Havelsan A.Ş., 1984 yılında TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAI), 1987 yılında
MİKES Mikro Dalga Elektronik Sistemleri, 1990 yılında Aydın Yazılım ve Elektronik Sanayi
A.Ş. (AYESAŞ), 1991 yılında STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş., 1994
yılında Infotron, 1998 yılında MilSOFT Yazılım Teknolojileri A.Ş şirketleri kurulmuştur. 2000’li
yılların başında bu firmalara yenileri (YALTES gibi) katılmıştır. Bu firmalardan bir kısmı
savunma sanayinde sadece yazılım geliştirmek amacıyla kurulmuşken, bir kısmı faaliyetlerine
elektrik-elektronik alanında ürün geliştirme ile başlamış ve zaman içersinde yazılım geliştirme
faaliyetleriyle de meşgul olmaya başlamıştır.
2000’li yıllarda bilişim alanında faaliyet gösteren savunma sanayi firmalarının sayısında bir
artış olmuştur. Bu artışın en önemli nedeni, farklı bir alanda faaliyet gösteren büyük ya da orta
ölçekli firmaların savunma alanına geçiş yapmasıdır. Savunma sektörüne geçiş üç şekilde
gerçekleşmektedir: Mevcut iş alanlarına savunma projelerini ekleyerek, yeni şirket oluşumlarıyla
ve mevcut KOBI ölçeğindeki firmaların satın alınmasıyla. Yine bu yıllarda, ISO ve askeri kalite
belgelerine sahip olan savunma firmalarının çoğunun yazılım geliştirme yetkinliklerini ispatlamak
amacıyla CMMI belgesi de aldığı görülür.
13.3 Diğer Sektörlerin Gelişimi
Kişisel bilgisayarların yaygınlaşmaya başlamasıyla Türkiye’de bilgisayar ve bilgisayar
parçaları, yazılım ve bilgi teknolojileri alanlarında montaj, kurulum, üretim ve satış işlerini yapan
firmalar doğmuştur. Zamanla firmaların bir kısmı yazılım geliştirme faaliyetlerini de bünyelerine
katarak yollarına devam etmiştir. Yine bir kısım firma bilgi teknolojileri kurulum, üretim ve satış
işlemlerini tamamen bırakmış, bir yazılım üreticisi olarak piyasada yer almıştır. Bu tip firmalara
en iyi örnek HALICI Bilgi İşlem A.Ş. firmasıdır. 1980’li yıllarda yerli bilgisayar üretici firması
60 http://www.aselsan.com.tr
61 http://www.sage.tubitak.gov.tr
62 http://www.uzay.tubitak.gov.tr
246