Türkiye'de Yazılım Üreticilerinin Yetkinlik Düzeyi, Firmaların ve ...

Çoğunluğu KOBİ’lerin oluşturduğu sektörün %64’ünde Ar-Ge ve %53’ünde Ür-Ge birimi
mevcuttur. Son dönemde Ar-Ge faaliyetlerine önem veren firmaların sayısında bir artış
görülmektedir. Sektördeki firmaların çoğu teknolojideki gelişmeleri izlemekte, yeni teknolojileri
kalite ve verimlilik etkilerine göre değerlendirmektedir. Firmaların neredeyse yarısı teknoloji satış
kanalı olarak hâlâ projeleri göstermektedir. Diğer taraftan, ticarî ürün geliştiren ve geliştirdikleri
ürünleri telif haklarıyla ve tescillerle koruma altına alan firmalar, sektörün yaklaşık üçte birini
oluşturmaktadır. Küçük ve mikro ölçekli firmalar Ar-Ge faaliyetlerini yürütmede büyük ölçekli
firmalara göre daha aktif bir rol oynamaktadır. Öyle ki, toplam tescil (patent ve marka gibi)
sayısının %67’si mikro ve küçük ölçekli firmalara aittir.
Firmalarda yaparak öğrenme yoluyla alan uzmanlığı ve ürün geliştirme yetkinliği oluşmuş
olmasına rağmen, emeğin ticaretleştirilmesi aşamasında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Firmalar
daha fazla yenilikçi ürün geliştirmeye odaklanmalı, geliştirilen ürünleri koruma altına almaya
özen göstermelidir. Ayrıca, firmalar yenilikçi ürünlere aldıkları telif haklarından ya da tescillerden
finansal kazanç elde edilebilmelidir.
Sektör çalışanlarının neredeyse yarısı lisans mezunudur. Diğer taraftan, çalışanların eğitim
düzeyleri dağılımında önlisans ve lisansüstü eğitim düzeyine sahip personel oranları dikkat
çekicidir. Bilişim firmalarının üstlendiği görevlerin bir kısmı, eğitimli ara elamanlar tarafından
yürütülebilecek niteliktedir. Yine, Ar-Ge yoğun faaliyetlerde görev alan personelin lisansüstü
çalışmalarla belli konularda uzmanlaşmış olması beklenir. Tüm bunlar, önlisans ve lisansüstü
eğitim düzeyine sahip olan personel sayısının beklenenden daha düşük olduğunu işaret eder.
Sektör firmaların çoğu yazılımla uğraşan personeline programlama dili, veri tabanı ve
yazılım geliştirme araçlarının kullanımı gibi teknik konularda eğitim vermektedir. Böylece,
firmalar ihtiyaç duydukları eleman niteliğine bu şekilde sahip olurlar. Diğer taraftan, çalışanların
süreç uygulamaları kapsamında ya hiç eğitim almadığı ya da plansız, gâyri resmî iç eğitimleri
aldığı görülmektedir.
Sektörde ürün geliştiren firmaların çoğu gereksinim yönetimi ve proje yönetimi temel süreç
faaliyetlerini uygulamakta, geliştirilen iş ürünlerinin kalitesini ve fonksiyonelliğini belirlemek
amacıyla ölçümler yapmaktadır. Diğer taraftan, firmaların ancak yarısı konfigürasyon yönetimi ve
yaklaşık üçte biri YKG ve risk yönetimi süreçlerini uygulamaktadır. Temel süreç faaliyetlerinin
uygulanmasında dikkati çeken husus, firmaların süreç uygulama sonuçlarını üst düzey yönetimle
gözden geçirmeye özen göstermeleridir.
Sektör firmalarında temel süreçlerin işletilmesine yönelik kuralların ve politikaların
kurumsal düzeyde tanımlanması çok sık rastlanan bir durum değildir. Benzer şekilde, süreç ve
ürün performans metriklerini ve ölçme yöntemlerini kurumsal düzeyde tanımlayan ve bunları
uygulayan firmaların oranı oldukça düşüktür.
Kitabın üçüncü bölümünde bilişim sektöründe yazılım geliştiren firmaların gelişimine
yönelik bir durum çalışma yürütülmüştür. Çalışmanın başında bilişim sektörünün diğer ülkelerde
nasıl bir gelişim gösterdiği araştırılmış; bu kapsamda Japonya, İsrail, İrlanda, Hindistan, Çin ve
Brezilya bilişim sektörleri incelenmiştir. Ülke karşılaştırmaları yapıldıktan sonra, Türkiye’deki
bilişim sektörünün tarihsel gelişimi mercek altına alınmıştır. Bu bölümde sektörün ülkeye gelişi,
hangi alanlarda çalışmaların yoğunlaştığı ve nasıl bir gelişme gösterdiği anlatılmıştır.
Türkiye’deki bilişim sektörünün rekabet gücü Porter’ın “rekabet üstünlüğü modeliyle”
incelenmiştir. Bilişim sektörünün rekabet gücü dört unsura göre değerlendirilmiştir: Girdi
koşulları; firma stratejisi, yapı ve rekabet; talep koşulları ve ilgili ve destekleyici sektörler. Girdi
koşullarıyla bilişim sektörünün en önemli iki girdisi olan insan kaynağı ve altyapı unsurları ele
alınmıştır. Bilişim sektörünün insan kaynağı yapısı incelenirken nitelik, sayı, kalite ve maliyet
faktörleri dikkate alınmıştır. Sektör firmalarının yarısında oldukça deneyimli yazılım personeli
çalışsa bile, firma sayılarındaki artış insan kaynağına olan ihtiyacı arttırmaktadır. Yeni kurulan
315