uluslararası kurban sempozyumu

Sezai Karakoç’un Şiirinde Hz. İbrahim
***
Modern Türk şiirinin öncü ve önemli şairlerinden
Sezai Karakoç’un şiirlerinde din ve
dine bağlı unsurlar büyük bir yer tutar. Karakoç,
bu çerçevede, yeni bir düşünüş ve duyarlığın
temsilcisidir. Onun şiirinde din, aslî
özellikleri korunarak çağın sorunları ile iç içe
ele alınmış, modern dünyanın çıkmazlarına
karşı öne sürdüğü çözüm önerileriyle düşünce
ve sanatta yeniden dirilmiştir.
Karakoç’un şiirinin hükümdarlardan işçilere,
çocuklardan kadınlara kadar uzanan zengin
insan kadrosunda peygamberler ve ulu kişilerin
çok ayrı bir yeri vardır. Hz. İbrahim bunlardan
biridir. Bizim tebliğimizin konusunu
ve esasını, Sezai Karakoç’un şiirinde Hz. İbrahim
etrafında anlatılan hayat, olay ve olguların
incelenmesi ve değerlendirilmesi teşkil
etmektedir. Ancak bu konuya geçmeden önce,
Karakoç’un şiirinde konu edilen insanın karakteristik
yönleri ve genel görünüşüyle ortaya
konulması yararlı olacaktır.
Karakoç’un şiirinin merkezinde, Ortadoğulu
insan vardır. Ortadoğu coğrafyası, İslam medeniyetinin
diriltici gücünden uzaklaştıkça
insan da varlık nedeninin uzağına düşmüştür.
Onun düşüncesinde insan, medeniyetin çekirdek
kavramıdır. Medeniyet, insan düşünce ve
tasavvurunun hayata hâkim kılınmasının en
kısa ifadesi olarak kabul edilebilir. Medeniyetlere
anlam ve değer kazandıran özleri, insanî
değerlerden ayrı düşünülemez. Ortadoğulu
insanın yıkılmış bir medeniyetten arta kalan
yağmalanmış ruhu ve kimliğinin yeniden dirilişi,
tarihsel varlığının bilincini yeniden kazanması
ile mümkün olacaktır. Böylece bireyde
başlayan değişim ve dönüşüm, diriltici bir
medeniyetin doğuşunun, en geniş çerçevede
insanlığın dirilişinin de yolunu açacaktır.
Karakoç’un insana bakışında metafizik algılama
esastır. Onun şiirinde insanın sıradan
günlük olaylar içindeki duyuş ve düşünüşüy-
le birlikte; hayat, zaman, tarih, tabiat, varlık,
eşya, aşk ve ölüm gibi daha pek çok konu
karşısındaki tutumunda metafizik bilinç ve
duyarlık egemendir. Başka bir ifadeyle, insanı
metafizik duyarlık ve kimliğinden uzaklaştıran
her durum Sezai Karakoç’un şiirinde
en temel eleştiri konusudur. Karakoç, insanı
algılama ve anlatmadaki bu çok boyutlu yaklaşımı
ile yalnızca çağdaşları olan şairler arasında
değil, Tanzimat’tan sonra Batılı çizgide
yoluna devam eden Türk şiir tarihinde de
özgün bir konuma sahiptir. Yeni bir gelecek
kurma hedefinde, şiir ve düşünce dünyasına
en yakın görülebilecek Mehmet Akif, Yahya
Kemal ve Necip Fazıl’ın şiirindeki insanın
mahiyet ve niteliği dikkate alındığında bile,
Karakoç’un çok farklı bir eğilimi temsil ettiği
görülür. Geçmişin toplumu yücelten değerleriyle
bağlantılar kurarsa da, Mehmet Akif’in
dikkati daha çok toplumsal hayatın karmaşası
içindeki insan üzerinde toplanmıştır. Yahya
Kemal, Osmanlı’nın muhteşem tarihindeki
başarılarının tanığı ya da yansıması olan insanı
anlatmanın peşindedir. Nihayet Necip
Fazıl, kendi dünyasının sınırları içindeki metafizik
duyuş, düşünüş, endişe ve korkularıyla
kimlik kazanmış “birey”i şiirinin odak noktası
yapar. Karakoç’un şiirinde,
Av karşılıklı olmalı avlayan av olmalı
Yalnız av kalmalı ortada artık avcı mavcı yok
Avcı ortadan kalkmalı her alanda
“Av Edebiyatı”, Şiirler III.
biçiminde, insanı yücelten değerlere gönderme
yapılırken de,
Nerede Kenti ve ölüleri havaya dağıtan İsrâfil
sûrları, güller?
Ve eski kasidelerde unutulmuş menekşeler?
Leylâk, mâtemin bereketi midir gönüller ülkesinde?
Tarihin asmalarında kırağı, ceylân gözlerinde
şiddet çiği.
107