uluslararası kurban sempozyumu

Mübarek Kurban: Gayrimüslim Ülkelerde Yaşayan Müslümanlarda Kültür Dönüşümü
rikan emperyal gelişmesini ve Batı’nın ruhsuz
kültürünü eleştirir ancak Araeen’in bahsettiği
bir paradoks ve uzaklaşmadır. Canlanmayı takip
eder ancak aynı zamanda, Hristiyan dini
sembolizmi açıklamaları içinde kanlı eviserasyon
sahneleri bulunan Hermann Nitsch’in
Viyana Aksiyoncular Yıkıcı Sanatı örneklerine
karşı, 1967 yılında başarılı bir yasal sorgulama
geçiren bir Londra gösteriminden Araeen mutlaka
haberdardır.
Beuys’un nostaljik pastoralciliği ve Nitsch’in
kurban hiper örenselliği ve sembolizmi içinde
Araeen, kurbanın ‘dini’ ve ‘törensel’ anlamlarının
merkezine aileyi oturttuğu, kurban edilen
keçi tarafından yansıtılan dünyevi latifeler aracılığı
ile komşunun ekonomik yönden başarılı
göçmen oğlu ve kendi fakir sanatçı oğlunun
arasındaki çelişki ile kurban konusunu ekonomik
boyuta getirmektedir. Önemli olarak,
yerel değerlere küresel ekonomik göç etkisini
ve törenin bunun şekillendirmesiyle etkisinin
değişen statüyü yansıtmakta bir vakıa olduğudur.
Eleştirilerin dikkat çektiği bir başka açı,
geleneksel olanın fotoğraf yolu ile dönüşümüdür;
etnografik bir kültür değildir ancak kültürel
anlamda galeride gösterilmektedir. İkincisi,
kapanışta tekrar değineceğim pasif bakış açısından
törenin sanatsal gösteriminin dışlama etkisi
hakkında, toplumsal dönüşümde anlamdan,
bireysel takdire kadar temel bir soruyu gündeme
getirir. İkinci çalışma, ‘var olmak’ ile ilgilidir
ve ironik isim “Baba Birmingham’a gider’
şeklinde ifade edilir, çünkü eser asla var olmayacaktır.
Çeşitli sanatçıların “sanat ile tören ve
gelenek arasındaki bağ” konularında katkıda
bulunduğu Birmingham Ikon Galerisi’ndeki
sergi sırasında geçici olarak ‘Kara Koyun’ ismi
verilen bir ‘törensel eser,’ sanatçıların katkıda
bulunması önerisine atıfta bulunur.
Eser kendi başına Araeen tarafından, “Bir hayvanın
kesilmesi ve üç gün boyunca pişirilmesi
ile ilgili video kaydı ve bunun sergi boyunca
gösterilmesi,” şeklinde ifade edilmiştir. İlk
olarak Birmingham’daki önemli Müslüman
toplum tarafından sağlanan ve kapsama ilave
edilenleri belirtenler tarafından ilginç bir cevap
gelmiştir; Araeen söz konusu kapsamı derhal
reddederek bunun bir topluluk hakkında değil,
sadece evrensel bir çalışma olduğundan bahsetmektedr.
Kendini bunun dışında tutmak için
Araeen, “Kurban Bayramı sırasında koyun/keçi
kurban edilmesi konusunda Müslümanların
mitolojik bakışlarını değiştirebilecek pek bir şey
olmadığını” açıkça söylemeye devam etmiştir.
Buna hangi anlamı yüklersek yükleyelim, diğer
sanatçılar Araeen’in eserinin çıkartılmasına
karşı çıkmışlardır. Özellikle ona ait olan ve bizim
için kendisini ilginç kılan şey galeri müdürü
tarafından, diğer sanatçıların çalışmalarının
hayal gücü eseri olduğu ancak onu sadece
törensel bir performans olduğundan galeriye
koyduğunu söylemektedir. Diğer bir deyişle,
diğerlerinin eserleri sanat onunki ise tören, din,
etnik eser olup sanat değildir.
Kurban Bayramı motiflerinin Araeen’in sanat
çalışmalarında üçüncü kullanımı, bir fotoğrafta
kurban kesenlerin kanlı görüntüsü ve Gren
Painting (1985-86) ve Gren Painting II (1988-
1992) olarak adlandırılan metinsel eser ki; en
çok alkış alan eserlerinden biridir ve bazı eleştirmenlerce
onun bir sanatçı olarak müstesna
bir eseridir. Söz konusu 3x3 olarak düzenlenen
9 panel serisi hakkındaki varyasyonlar, dört
adet yeşil panele karşılık haç şeklinde kanlı iki
adet panel kurulmuştur. Araeen’in de açıkladığı
gibi “daha sonra dikey ve yatay olarak bölünmüş”,
“genelde yeşile boyanmış dikdörtgen
minimalist alan veya panel” ile başlar, ve daha
sonra çıkartılarak bu alan “minimalizm saflığı
ile uyuşmayan bir malzeme” ile doldurulur. Bu
vakada, kanlı sahneler Urduca yazılar desteklenir
ki; Pakistan gazetelerinin başlıklarından
alınmış ve her çeşit ilkelliğe izin veren kurban
kanı ile ilgili yazılar ve üçüncü dünyacı, politik
korkular şüpheler ve projeksiyonlar anlatılmaktadır.
Araeen’in belirttiği gibi “Bu çalışmada
önemli olan şey sadece simgesel görüntüler
olmayıp tüm konfigürasyon içerisinde mekân
167