uluslararası kurban sempozyumu

80
ULUSLARARASI KURBAN SEMPOZYUMU
Social Capital”, Journal of Democracy, 6:1, ss. 65-78,
1995.
Sanday, Peggy Reeves. Divine Hunger: Cannibalism as a
Cultural System. Cambridge, U.K., 1986
Schmidt, Wilhelm. Der Ursprung der Gottesidee. Münster,
1912–1955.
Schmidt, Wilhelm. “Ethnologische Bemerkungen zu
theologischen Opfertheorien.” In Jahrbuch des Missionshauses
St. Gabriel, vol. 1. Mödling, 1922.
Smith, W. Robertson. Lectures on the Religion of the Semites:
The Fundamental Institutions (1889). 3d ed. Reprint,
New York, 1969.
Şeriati, Ali. Hac, (terc. Fatih Selim), Şura Yayınları, İstanbul,
1991.
Tylor, E. B. Primitive Culture (1871). 2 vols. Reprint,
New York, 1970.
Valeri, Valerio. Kingship and Sacrifice: Ritual and Society
in Ancient Hawaii. Translated by Paula Wissing. Chicago,
1985.
Dipnotlar
1 Valerio Valeri, Kingship and Sacrifice: Ritual and Society
in Ancient Hawaii (1985), Peggy Reeves Sanday,
Divine Hunger: Cannibalism as a Cultural System
(1986), Jon Levenson, The Death and Resurrection of
the Beloved Son: The Transformation of Child Sacrifice
in Judaism and Christianity (1993), Davíd Carrasco,
City of Sacrifice: The Aztec Empire and the Role
of Violence in Civilization (1999), ve Marcel Detienne
ve Jean-Pierre Vernant (ed.), The Cuisine of Sacrifice
Among the Greeks (1989), Jeffrey Carter, Understanding
Religious Sacrifice: A Reader (2003); Louis Rene
Peres, Suicide and The Sacred (2001); Gil Bailie, Violence
Unveiled (1995); Cesareo Bandera, The Sacred
Game (1994), John Dunnill, “Communicative Bodies
and Economies of Grace: The Role of Sacrifice in the
Christian Understanding of the Body” (2003). Bunların
dışında bir konferans bildirileri kitabı olan Violent
Origins: Walter Burkert, René Girard, and Jonathan Z.
Smith on Ritual Killing and Cultural Formation, (ed.,
Robert Hamerton-Kelly, 1987) adlı eserde şiddet, din ve
kültür arsındaki ilişki ele alınmıştır.
2 Aslında bir rüşvet gibi algılanabilecek bu tür kurbanlar
çok da ahlâki bir unsur taşımayan ticari bir anlaşma
olarak görülebilir. Ancak buradaki temel anlayış, tabiatta
varlıklarını sürdüren, ahlâki ögelere çok da önem
vermeyen ve sınırlı bir güce sahip olan ruhların bu tür
kurbanlarla güçlerinin artacağına inanılmaktadır (E. B.
Tylor, 1871).
3 Burada tazim edilen varlık, insanlara yaşayabilmeleri
için her şeyi veren yüce bir varlıktır ve onun bazı hediyelerlerle
güçlendirilmesi söz konusu olamaz ve sunulan
kurbanlar da sembolik olarak ona şükranın bir ifadesidir
(Wilhelm Schmidt, 1922).
4 İnsanlar arasında verilen hediyelerin, veren ile alan
arasında bir beklentiye sebep olması gibi tabiat üstü
varlıklara sunulan hediyelerin de maddi bir karşılığa yol
açacağı düşünülebilir (Raymond Firth, 1963).
5 İlkel dönem dinlerinde kabilenin, kan bağı olduğuna
inanılan ve çoğu zaman totem olarak adlandırılan bu
hayvan-sembolün normal zamanlarda yenilmesi yasakken,
özel bir ibadet zamanında kurban edilerek onun
gücünün topluma geçtiğine ve böylece toplumun yeniden
hayat bulduğuna inanılmaktadır (W. Robertson
Smith, 1969).
6 Seçilen kurbanın kutsallaştırılmasıyla onu kurban eden
kişinin ahlâki durumunda bir iyileşme meydana geleceği
ve böylece tabiat üstü varlıklara daha yakınlaşacağı
veya onlarla bir iletişim kurulabileceği iddia edilmektedir
(Hubert ve Mauss, 1964).
7 İnsanlar arasındaki barışçı ortam onların birbirlerini
taklit etmeleri sebebiyle bozulabilir ve bu durumda tüm
şiddet eğilimlerini bir başka şiddet ile ortadan kaldırmak
için bir ‘günah keçisi’ olarak seçilen kurban ile toplum
yeniden barışa kavuşur (René Girard, 1977, 1978).
8 Meselâ bkz. Bolle, 1983: 58.
9 Bkz. Robert Putnam 1995.