uluslararası kurban sempozyumu

Bir Varoluş Düzeyi Olarak Kurban
uzaklaşmış olur. Müslüman kurbanının özü
budur ve böyle anlaşıldığında bunun sadece
hayvan kesmekle sınırlı olmadığı görülür. Belki
bir ritüel olarak kurban, Müslümanın hayat
tarzını bütün olarak temsil eden bir sahnedir.
Üstelik kurban böyle anlaşıldığında sadece
Müslümanlara, hatta belli bir dine inananlara
özgü olmadığı da görülür. Herkes tercih ettikleriyle
bir yere yaklaşırken sınırsızca başka
bir yerlere uzaklaşır. Yapılan bir eylemle ona
alternatif olan bütün eylemler bir bakıma feda
edilir. Bir eylemi yapmakla sayısız başka eylemlerin
yapılmasından feragat edilmiş olur.
Bu anlamda kurban aslında insan varoluşunun
hiç kimsenin dışında kalamadığı bir
düzeyidir. Herkes hayatı bir kurban ve uzaklaşma
olarak yaşar. Önemli olan kurban eyleminde
kimin neyi kıble olarak seçtiği, kurbanı
ne adına uyguladığıdır. Bu çerçevede kurban
insan var oluşunun en temel düzeyidir. Eğer
insan tercihlerinden ibaret ise insan eylemine
bir kurban olarak bakılabilir. Müslümanın
eylemlerinin yörüngesi iyilikler olarak düşünülebilir.
Kurban sembolik yoğunluğu çok yüksek bir
ibadet. Kur’an’ı Kerim’de bildirildiğine göre
Allah’ın ne kana ne de ete ihtiyacı vardır.
Kurbana ihtiyacı olan, yaklaşmakla dirilecek
olan insandır. Ne etinin ne de kanının Allah’a
ulaşmayacağı, ancak bu ibadetteki niyet ve
takvanın çok daha önemli olduğu bildirilen
kurbanın yine de emredilmiş olmasının hikmetleri
çok derindir.
Kurban, etkisini çoğu kez uygulayanlara bile
açıkça hissettirmeden, kendiliğinden çalıştırır.
İbadetin yapılmış olmasının kendiliğinden etkisi
insanları birbirine yakınlaştırır. Kurbanın
kelime anlamının yakınlaşma olması bu hikmetlerin
sonsuz bereketine işaret ediyor. Neyin
neye yakınlaşmasıdır bu? İnsanın Allah’a,
insanın insana, ruhun bedene, gaybın şahadete,
dünyanın ahirete, ölümün hayata, kim-
liğin kimliğe, zenginin fakire, yaşlının gence,
Türkün Kürde, Arabın Aceme yakınlaşması.
Bütün bu yakınlaşmalar, kurban ibadetinin
doğrudan veya dolaylı etkileri dolayısıyla fiilen
yaşanmasına şahit olduklarımızdır. İnsanın
kendisine bırakılsa, asla tercih etmeyebileceği
bu yaklaşmalar, kurban ibadetiyle birlikte
kendiliğinden gerçekleşen ve insanın hayrının
bulunduğu sonuçlardır.
Çalışma hayatımız, kimliklerimiz, özel hayatlarımız,
hele modern hayatın uzmanlaşma
tecrübeleri bizi böler, parçalar, ayırır. Herkesi
kendi atomize dünyasında telef olma tehlikesine
maruz bırakır. Oysa kurban bütün bu
yalnızlıkları ve zararlı ayrılıkları aşmak üzere
hediye edilmiş; hayatın içerdiği kaosa teklif
edilmiş bir düzen, ihsan edilmiş bir inayettir.
Kurbanı Bilmek
Kurban, İnsanın yeryüzündeki yolculuğunda
kaydedilmiş en çetin imtihandır. Bir imtihanın
sonucunda insanın göze alabileceği en yüksek
fedakârlık, buna karşılık alabileceği en yüksek
ödüldür. İnsanın Allah’a yaklaşabildiği şerefli
bir makam, bu fedakârlığın ödülüdür.
İbrahim (a.s) ilahi işaretten “biricik oğlunu”
kurban etmesi gerektiğini anlayınca, nasıl olsa
bu işin sonucunda affedileceğini ve karşılığında
bir koç ile ödüllendirileceğini asla bilmiyordu.
Bunu biliyor olsaydı bu imtihan basit bir
danışıklı oyun olurdu. Ne İsmail ne İbrahim
bir mizansen peşinde değillerdi. O yüzden
İbrahim’in kurban hadisesi tekrarı olmayan,
biricik bir hadisedir. Bundan sonra hiç kimse
koç umarak kendi oğlunu kurban etmeye kalkışmayacaktır.
Dahası, zaten bundan sonra
kimse oğlunu kendi elleriyle kurban etmeye
kalkışmayacaktır.
İbrahim’in destansı imtihanı, onu makamların
en sevgilisine ulaştıran olay, o şekliyle sadece
İbrahim’e nasip olmuştur. Sıradan insanların
payına düşen onun ahdine sadık kalmaktır.
145