uluslararası kurban sempozyumu
uluslararası kurban sempozyumu
uluslararası kurban sempozyumu
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
160<br />
ULUSLARARASI KURBAN SEMPOZYUMU<br />
mekânı olarak gördüğü işlevler dikkate alınırsa,<br />
cemaatle namaz vesilesi ile toplumsal<br />
ve kültürel etkileşimde ibadetlerin önemi de<br />
ortaya çıkar. Kurbanda ise sadece Allah ile kul<br />
arasında cereyan eden bir ibadet olmakla sınırlı<br />
değildir, aynı zamanda toplumsal hayatı<br />
etkileyen, insanlar arası ilişkinin biçimine katkıda<br />
bulunan bir ibadettir.<br />
Türk Toplumunda Kurbanın Yeri<br />
Türk halkı üzerinde yapılan din sosyolojisi<br />
araştırmalarında, dini vecibelerini yerine getirmede<br />
<strong>kurban</strong> kesmenin ilk sıralarda yer aldığı<br />
görülüyor. Kuşkusuz bu, hayli ilginç bir<br />
durumdur. Çünkü <strong>kurban</strong> farz değil vacip bir<br />
ibadet olduğu hâlde, rağbetin bu kadar fazla<br />
olması üzerinde durulmaya değer bir konudur.<br />
Maddi durumu iyi olan ailelerin kahir<br />
ekseriyetinde <strong>kurban</strong> kesilmektedir. Hatta<br />
imkânları elvermese bile, borçla <strong>kurban</strong>lık temin<br />
etmek suretiyle bu ibadeti yerine getirmeye<br />
gayret eden insanlar azımsanmayacak miktardadır.<br />
Özellikle kırsal alanlarda ve küçük<br />
şehirlerde bu oran daha da yükselmektedir.<br />
Bu açıdan, Türkiye’de <strong>kurban</strong>a verilen önemin<br />
diğer İslâm ülkelerinde verilen önemden daha<br />
fazla olduğunu söylemek, abartılı bir iddia<br />
olmayacaktır. İbadetin merkezine Allah için<br />
kan akıtma duygusu oturur. Bu algılayış belki<br />
de İslâm öncesi <strong>kurban</strong> kültürünün etkisiyle<br />
oluşmuştur. Çünkü İslâm’dan evvel Türkler,<br />
olumlu ve olumsuz olarak vuku bulan her olay<br />
için <strong>kurban</strong> kesmeyi gerekli görürlerdi. Ayrıca<br />
doğum, ölüm, evlenme ve benzeri törenlerde,<br />
mezarlık ve kutsal varlık kabirlerinin ziyaretinde<br />
mutlaka <strong>kurban</strong> keserek onlara karşı sorumluluklarını<br />
yerine getirmeyi kendileri için<br />
zorunlu bir görev addederlerdi. 10<br />
İslâm’dan ve Müslümanların algılamalarından<br />
uzak bazı kişiler, <strong>kurban</strong> kesiminin çocukların<br />
gözü önünde yapılmasının çocuğun,<br />
şiddete ve kan dökmeye meyletmesine neden<br />
olacağı fikrini yaymalarının tersine, yumuşak<br />
kalpliliğe ve Allah için bir şeyler yapmanın<br />
verdiği huzuru hissetmeye yönelttiğini ancak<br />
o ortamı yaşadıklarında göreceklerdir. Zaten<br />
baba veya <strong>kurban</strong>ı kesen kişi bir yandan<br />
hayvanı kesmek ve temizlemekle uğraşırken,<br />
bir yandan yetişmekte olan çocuklarına yılda<br />
bir defa da olsa neden kendisinin bir hayvanı<br />
kestiğini, bunun nasıl bir maksadı olduğunu<br />
anlatmaya çalışır.<br />
Kesim işi tamamlanıp etler özenle parçalara<br />
ayrıldıktan sonra, yedi paydan az olmamak<br />
kaydıyla öncelikle akraba ve komşulardan<br />
<strong>kurban</strong> kesemeyenlere dağıtılır. Geri kalan kısım,<br />
ev halkına ve misafirlere ikram edilmek<br />
üzere içeri alınır.<br />
Bayram ziyareti sıradan bir akraba veya komşu<br />
ziyareti gibi değildir. Arkasında en küçük<br />
menfaat hesabı olmaksızın, tamamen iyi duygularla<br />
ve Allah rızası için yapılır. İnsani ilişkiler<br />
pekişir, çeşitli nedenlerle oluşan dargınlık<br />
ve kırgınlıklar ortadan kalkar. Kurban kesenler<br />
kesemeyenlere et götürür. Onların hazırladığı<br />
bayram yemek ve tatlılarını tadar. Çocukların<br />
ruh yapısına son derece olumlu katkılar sağlar.<br />
Büyüklerin sevgi ve iltifatıyla birlikte, küçük<br />
bayram harçlıklarıyla da mutlu edilirler. Öyle<br />
ki, ileri yaşlara gelmiş insanlar çocukluk günlerinin<br />
bayram anılarını hâlâ duygu yoğunluğu<br />
içinde yüreklerinde hissederler.<br />
Türk İslâm’ında Kurban<br />
Türkiye’de doksanlı yılların ortalarından itibaren<br />
yükselen dindarlaşmaya karşılık, bu<br />
dindarlaşmayı kontrol altına alma hevesleri<br />
de yükselmiştir. Türk İslâm’ı, kültürel İslâm<br />
veya ılımlı İslâm denilen değişik ifade biçimleriyle,<br />
İslâm’ın daha folklorik ve kültürel versiyonlarının<br />
arzulandığı hep ifade edildi. Vakıa,<br />
Türkiye’de yaşanmakta olan ve gerçekten<br />
de eski Türk dininin kalıntılarıyla yoğrulmuş<br />
bir kültürel malzeme de vardı.
Change language