ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

148Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008Elmalılı H. Yazır ruhla ilgili ayetlerin tefsirinde ruhun, “hareket, hayat, idrak vekuvvet” şeklinde anlaşıldığını söyler. 1Kur’anda “ruh” dört manada kullanılmaktadır: Cebrail’in adı 2 , vahy 3 vecanlılarda hayat kaynağı olan kuvvet 4 , rahmet 5 ve “Allah’ın emirlerinden biremr”. 6“Ruh varlıklara can katan hayat soluğudur. Rûh basit (yalın) bir cevherdir. "Ol!"emriyle yaratılmıştır. Suyun, ağacın zerrelerine geçtiği gibi bedene geçip ona hayatveren, hava gibi latîf bir varlıktır. Rûh, nefsin ana elemanıdır. Ruhun bedenlebirleşip medh veya zemm (övülüp yerilme) ile nitelenmesi haline nefs denilir. Rûhbir bakımdan nefs ise de bir bakımdan değildir. Âyetlerin belirttiğine göre Allahsizin ve önceki atalarımızın Rabbidir. Allah'ın rablığı, yalnız bedenimize değil,beden ve rûh bütünlüğümüzedir. Çünkü insanı oluşturan bu ikisidir.” 7Kur’an’da, insanın yaratılışı ile ilgili ayette, Allah, Adem (a.s) hakkında,“Ruhumdan üfledim” 8 buyurulur. Fakat bu üflemenin mâhiyeti tamamenmeçhûldür. 9Ruhla ilgili bu kısa açıklamadan sonra pozitivizm ve biyolojik materyalizm ileilgili geçen asrın başlarında Büchner tarafından yazılan Madde ve Kuvvet başlıklıeserdeki düşüncelere cevap veren İsmail Fenni Ertuğrul’un görüşlerine geçebiliriz.B. İsmail Fenni’ye Göre Ruh ve MahiyetiBüchner ruh ve ruhun her türlü faaliyeti olarak beynin parçalarını kabulederken 10 Materyalist felsefeye dayanan bu görüşe karşı Fenni ise ruhun varlığı vebekası görüşünü esas almış ve birkaç eserinde bu konuya yer vermiştir. O ruhu,“emr âleminden, en evvel ve vasıtasız yaratılmış olan bir nur” olarak kabuletmiştir. Fenni’ye göre ruhun şekli ve bedeni yoktur. 11 Ruh değişmez. Çünküonların aslı birdir. 12 Fenni ruhu tabiattaki kanunlara benzetir. Mahiyeti bilinmediğihalde herkes, çekim kanununun eşya üzerindeki tesirini kabul eder. Ruh da böyle1Yazır, age., 1 / 4062Bkz: el-Bakara, 2 / 87; Meryem, 19 / 17; el-Meâric, 70 / 4; el-Kadr, 97 / 43Bkz: en-Nahl, 16 / 2; el- Mü’min, 40 / 15; eş-Şuâra, 42 / 524el- İsra’, 17 / 85; el-Enbiyâ, 21 / 91; Tahrim, 66 / 125el- Mücadele, 226el- İsra, 17 / 857Ateş, Süleyman, kur’anansiklopedisi.chm./r/018 htm, Ruh. md.,8el- Hicr, 15 / 299Albayrak, Halis, Kur’anda İnsan - Gayb İlişkisi, s. 15810Buchner, Louis, Madde ve Kuvvet (Trc: Baha Tevfik - Ahmet Nebil) 2 / 384, Bab: 1611Ertuğrul. İsmail Fennî, Vahdet-i Vücud ve Muhyiddin-i İbn-i Arabi s. 13212Ertuğrul, age., s. 29 - 15