ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

202Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008önem vermeye, yavrularının bakım ve korunmasına kadar pek çok husustatavsiyeleri vardır. 1Canlı hayvanların boğazlanmadan, yani canlı iken herhangi bir uzvununkesilmesi, hedef tahtası gibi atış yapılması, yüzüne vurularak dövülmesi,yüzünden, burunlarından dağlanması ve kesilmesi, yüzüne dövme yapılması,binek hayvanının üzerinden inmeden herhangi bir maslahat olmaksızın uzun süresohbet edilmesi, kulaklarından tutularak çekilmeleri gibi davranışların hepsihayvan bedenine kötü yönde müdahale ve eziyet olarak hadislerdezikredilmektedir.Bu tebliğde, mezkur hususlar üzerinde duracak ve ilgili hadisleri ele alıp, Hz.Peygamber’in bunlara engel olma anlamındaki tutumunu ortaya koymayaçalışacağız.İlk olarak İbn Ömer’den gelen şu rivayeti zikretmek konumuz açısından uygunolacaktır: “Allah hayvanlara işkence(müsle) edene lanet etmiştir.” 2Bu hadisteki “müsle”, insan olsun hayvan olsun, bir canlıya burnunu, kulağınıkesmek, kolunu bacağını kırmak suretiyle diri diri işkence yapılmasıdır. 3İşkence(müsle) kavramının içine pek çok davranış girebilmektedir. Ayrıca hadistelanet ‏(لَعَنَ)‏ ifadesinin kullanılması böyle bir davranışın dinen haram olduğunugöstermektedir. 4Hayvan bedenlerine yönelik bazı uygulamaları hayvanlara eziyet ve işkencekapsamında değerlendiren Hz. Peygamber, bu davranışları yapanları uyarmış vebazı müeyyideler koyarak bunları engellemiştir. Bu davranışlardan tespitedebildiklerimiz şunlardır.1. Canlı Hayvanın Bedeninden Bir Şey KesmekEbu Said el-Hudri 5 , Ebu Vâkıd el-Leysi 6 , Abdullah b. Ömer 7 , Temim ed-Dâri’ 8 ,Zeyd b. Eslem 9 gibi sahabîlerden gelen rivâyetlere göre; Hz. Peygamber Medine’ye1Canan, İbrahim, Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte, İstanbul VI, 3012İbn Hanbel, Ebu Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybanî, el-Müsned, II, 133Aydınlı, Abdullah, Süneni Darimi Tercümesi, İstanbul 1994, IV, 3194Münavi, Abdurraûf, Feyzulkadir şerhu Cami’is-sağir min ehadisi’l-beşiri’n-nezir, Daru’l-Fikr, Beyrut 1996V, 3355Hâkim en-Neysâbûrî, , el-Müstedrek bi ta’liki ez-Zehebi, t.s, VI, 926Ebu Davud, Sayd ,3(II, 124); Tirmizi, Sayd, 12(IV,62)7İbn Mace, Sayd, 8 (II, 1072); Hakim, a.g.e., IV, 138; Bu rivayet için Hâkim, Buhâri ve Müslim’in şartınauyduğunu belirtmiş, Zehebi de sahih olduğunu söylemiştir.8İbn Mace, Sayd, 8(II, 1072); Taberani, Ebu’l-Kasım b. Ahmed, Mu’cemu’l-evsat, (thk.Tarık b. Ivadullahb. Muhammed, Abdurraman b. İbrahim el-Hüseyni), Kahire ts. III,2649Abdurrezzak, Ebubekir b. Hemmam es-San’anî, el-Musannaf, BeyrutIV, 494; Bu rivayet Zeyd b.Eslem’den mürsel olarak rivayet edilmiştir.