ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

238Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008görülemez ve var edemezdi. Dolayısıyla varlıkların, varlıklarda görülen boyutlarınve bu boyutlara ait detayların tüm türleri, hatta soyut kavramların her türlüprojeksiyonları, totem olarak takdis edilmeye layık birer objedirler. Buna göre,sesler, harfler, rakamlar, aşklar, sevgiler, çelişki tutarsızlığında da görülse,nefretler, kinler birer totem olarak kabul edilebilmektedirler. Totem tercihi, bireyinkişilik ya da karakter veya tutum kodlarını çözebilen ölçütlerden biri olarakdüşünülmektedir. Paralel Nusayrî akideye göre, tüm totemler Ali’den sudûretmektedir ve bu süreç devamlıdır.Araplar arasında totemizmin varlığının ileri sürülmesinin sebebi, kabileadlarının hayvan, bitki gibi şeyler olmasıdır. Benû Kelb (Köpek oğulları), Benû Esed(Arslan oğulları), Benû Kureyş(Köpekbalığı oğulları), Benû Sa’lebe(Tilki oğulları),Benû Hanzale(Acı karpuz oğulları)vs. gibi… 14 Buna göre marjinal Nusayrîliktetotemler; üst kimlikli-alt kimlikli, soyut-somut, cevher-araz, pozitif-negatif, dişileril,şeklinde kategorize edilebilmektedirler. Üst kimlikli totemler; Toprak Ana,Buheynan bitkisi ve Horoz canlısıdır. Soyut ve somut totemler bilindiğine göre,cevher olarak kabul gören totemler; pozitif değerli totemlerden Toprak Ana ilerakamların ve sayıların pozitif değerli ruh taşıyanları olurken; araz olan totemler,toprağa göre canlı varlıklardan Buheynan bitkisi ve Horoz hayvanın yanı sıra,toprağa göre cansız varlıklardan taşlar ve çöl ile harflerin ve rakamların negatifdeğerli ruh taşıyanları şeklinde düşünülmektedir. Keza Toprak Ana, tek rakamlısayılar, kıvrımlı, bükümlü ve girintili, çıkıntılı harfler, pozitif değerli totemlerolarak kabul edilmektedirler. Gece tehlikelerine karşı uyarıcı nitelik taşıdığı içinhorozun gece öteni pozitif, ötmeyeni negatif olarak değerlendirilmektedir.Buheynan bitkisi ana totemdir; zira bu totem, ayrıştıran ve birleştiren yönleriyle zıtkutuplu bir özellik taşımaktadır. Genel olarak dişil olanlar üretken oldukları içinpozitif, eril olanlar ise, negatif değerli totemler olarak yargı takdirine tabitutulabilmektedirler. Buna göre totemler, yapılarına, konumlarına,fonksiyonlarına, türlerine ve yüklendikleri değerlere göresınıflandırılabilmektedirler. Dikkat edilecek olursa paralel Nusayrîliğin akideidrakinde görülen pozitif-negatif zıtlığı, Zerdüştlükte tecrübe edilen ve SpentaMainyu olarak takdis makamında bulunan bir nevi iyilik (hayır)tanrısı ile, Ehrimen(kötücül) ya da Angra Mainyu olarak adlandırılan kötülük (şer)tanrısının zıtlığınatekabül etmektedir. Buna göre, Spenta Mainyu pozitif değerli ruh taşıyan totemi,Angra Mainyu ise, negatif değerli totemi temsil etmektedir. Ancak Zerdüştlük(zoroastrianism=Mecûsîlik)te görülen iyilik tanrısı(Hürmüz) ya da hayır ilâhı ile,kötülük tanrısı(Ehrimen) veya şer ilâhı arasında sürekli cereyan ettiği düşünülensavaşa karşılık, marjinal Nusayrîlikte zıtlığın savaş nedeni, pozitif ya da negatifruh taşıyan totemler olmayıp, insanın bizatihi benliğinin ihtirasıdır. Öte yandan,14A. Vehbi ECER, "Tarih Boyunca Mekke’nin Yönetimi" ,Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüDergisi, Yıl:1989, Sayı:3, s. 106.