ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008 239paralel Nusayrîler insana takdir edilen irade-i cüz’iyenin de bağımsız olmadığınainanırlar. O nedenle Arap Alevîleri, iradenin sıradan İslam çoğunluğundansaklandığına, ehl-i beytten saklanmadığına inanırlar. 15Her ne kadar totemin resminin bulunduğu her eşya ve bütün üyeleri demukaddestir 16 hükmü, en ilkel dinin totemizm olduğunu ileri süren EmileDurkheim’e göre geçerli ise de, kimi marjinal Nusayrî ailelerde, yayılan kolektiftotem gücünün kutsallığı, ayrıcalıklı olarak baba yanlı (agnate) bir inhisardagörülmeye çalışılmaktadır. Binaenaleyh baba, bir ailede diğer aile bireylerine göreo ailenin totemidir; dolayısıyla totem ile aile arasındaki metaforik ilişki bu şekildesağlanmış olmaktadır. Yine bu anlayışladır ki baba, aile ile ailenin ölen bireyleriarasında ruhsal ilişki kurma ayrıcalığına sahip olabilmektedir. Böylece aile reisininrûhânî fonksiyonu esas itibariyle ilk planda aileye yani ecdada dayanan… 17 birseyir takip etmektedir. Burada reenkarnasyon durumunda faal totem, Buheynanbitkisi olmaktadır.Toprak Ana totemine, kendinden çıkan ve yine kendine dönecek olan iki sembolyüklenmektedir; biri, can ve kan uyumuyla hayatı ve yağmurla bereketi ifade edençift yapılı birleştirilmiş damla sembolü(♥); diğeri, kavisli tavan olacak şekildedikey düşünülen «U» harfinin ters dönümündeki(Ո)görünümün aldığı toprağadönüş semboldür. Dikey ters "Ո"nun çatısı hayatın süresini, sağ hattı topraktangelişi, sol hattı toprağa dönüşü ifade ederken; açık olan taban, sonsuzlukta yokoluşun mutlaklığını ve zamanın belirsizliğini ifade etmektedir.Atalar ruhunda reenkarnasyonu sağladığına inanılan ana form niteliğindekiBuheynan totemi, yine atalar ruhunu mana gücünde sembolize eden Horoz totemiile ataların ruhunu yarattığına inanılan Toprak Ana totemi, Marjinal Nusayrîliktetotemik tecrübenin kök tezahürleridirler. Marjinal Nusayrîliğin dünyevî ve akidevîhayatını ihata eden baskın fenomen, kuşkusuz spesifik idrak tezahürleriyle birliktetotemik hiyerarşidir. Ancak son dönem İslam-İslam dışı ve İslam öncesi olmaküzere karmaşık inançlar serisinden farklı perspektiflerin etkisi de göz ardıedilemez yoğunluktadır. Paralel Nusayrîliğin akidedeki kesişim ya da örtüşümhatları; heretik izlerle birlikte, historisizm ve totemizm senkretizmidir. ParalelNusayrîliğin inanç dünyasında yapısal-fonksiyonel olarak totemizm, ancakhistorisizm ile bir anlam kazanmakta ve ondan ayrı düşünülmemektedir.Yoksullukla gettolaşan Nusayrîlikte totem unsurlar, hayatla olan mücadelede15Mehmet KARASU, "Alevî Nusayrîler", Nusayrîlik Alevîlik ve Çok kültürlülük, (“Sevgi, Barış veHoşgörü Kenti:ANTAKYA” Panelinde Sunulan Bildiriler Kitabı)Editör: Mehmet KARASU, KeşifYayınları, Ankara, 2006, s. 125.16Ünver GÜNAY, Din Sosyolojisi Dersleri, s. 104.17Gustav MENSCHİNG, Dinî Sosyoloji, Çev. Mehmet AYDIN, Din Bilimleri Yayınları, Konya, 1994, s.19.