ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008 231Butcherin kullandığı kuşkusuz metodografî * pratiğidir. Öte yandan, Bir failin neyinpeşinde olduğunu bilmek için, bir gözlemcinin ya da yorumcunun failin neleri bildiğini vekendi eylemleriyle bağlantılı olarak neleri uygulamaya geçirdiğini bilmesi gerekir. 1 Bunugerçekleştirebilmenin yolu ise, dar alanlı derinliğine yoğun gözlemdir.Çalışmamıza, bu metoda göre yön vermeye gayret ettik. Demografik olarak sınırlıve fakat beklentileri ya da istekleri evrensel olduğu belli olan bir popülasyonu,sosyolojik analize tabi tutmanın, ancak bu yol ile mümkün olabileceğini düşündük.Duygu ve düşüncelerdeki ani değişkenliklerin tabiîliği ve idraklerdekifarklılıkların, aynı ana kültte de olsa, görülmeleri nedeniyledir ki, bilhassa inanç yada din sosyolojisinde elde edilen veriler, taşıdıkları muhtevaları itibariyle kalıcıolmadıkları için, uzun vadeli olarak genel-geçerlilik hükmünde beyanlardabulunmak pek yerinde olmamaktadır. Dolayısıyla herhangi bir çalışmayla ilgilielde edilen verilerin gerçeklikleri ve geçerlilikleri geçici olabilmektedir.Bireylerin kendi toplumsal dünyalarını anlamadaki yöntemleri demek olanetnometodoloji doğrultusunda araştırmanın amacı: Bilhassa paralel Nusayrîliğindinî veya din dışı sosyal hayatında egemen faktörlerin neler olduğunu tespitetmeye çalışmaktır. Araştırmanın konusu ise: Marjinal Nusayrîliğin sosyalhayatına yansıyan İslam-öncesi historisizmin, üstlendiği düşünülen ve fakatmüntesiplerince kendisine yüklendiği anlaşılan kimlik koruyuculuğu rolüyle,totemizmin ve Ali kimliğindeki protestoyla birlikte kendi içinde ayrışmayı zorunlukılan heretik-ezoterizmin ifade edilen akide boyutundaki temel formlarının,çalışma kapasitesi dahilinde sosyolojik analize tabi tutulmasıdır. Buna görevarsayımlar şunlar olmaktadır; 1)sosyo-konjonktürel oluşum sürecinde paralelNusayrîlik; etnik aristokrasi asabiyesine, Sünnî İslam ortodoksisine ve Nusayrî elitdışlamasına bir tepki hareketi olarak doğmuştur. 2)Bu oluşumda fonksiyonelolarak kolektif mücadeleyi güçlendiren temel dinamizmler; aykırı idrakler olarakkabul gören bâtınî unsurlarla birlikte totemizm ve historisizmdir. 3) ParalelNusayrîlik, metafizik soyutlukla fizikî somutluğu akide boyutunda birlikte tecrübeeden yeryüzünde belki de tek topluluktur. 4)Dolayısıyla vurgudaki paralelNusayrîlik, evrensele açık senkretist karakterli bir yapılanma göstermektedir."Din" kimliğinde yer alan, aynı zamanda ilkel ya da gelişmişlik bütünlüğüiçerisinde tecrübe edilen akideler çeşitliliği, ister soyut, ister somut olsun, mutlaksembollerden halî değildirler. Bundandır ki J. F. McLennan, totemizmin kökenininanimizde olduğunu söylemekte; E. Durkheim, totemizmi klan ibadetinin biryansıması olarak düşünmekte; aynı şekilde Bronislaw K. Malinowski, insanlarınhayatta kalabilmeleri için hayvanlar ve bitkiler üzerinde denetim kurmalarınıtotemizmde görmekte; Meyer Fortes, insanlar ile hayvanlar arasında algılanan* Metodografi: Verilerin gözler önüne serilmesine neden olan uygulamaları araştıran bir yöntem türü.1Anthony GİDDENS, Siyaset Sosyoloji ve Toplumsal Teori, Çev. Tuncay BİRKAN, Metis Yayınları,İstanbul, 1996, s. 16.