ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

152Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008birbirinden başka şeyler olduğuna hükmedecek bir vasıta kalmaz. Hâlbuki bedenimeydana getiren parçalar devamlı değişmektedir. Böyle devamlı değişiklik olanşeyde ayniyet (özdeşlik) olamaz. Birbirinin zıddı olan tebeddül ile ayniyet birmahalde toplanamaz. Bu, aklın açık hükümlerindendir. Öyle ise ayniyeti koruyanbaşka bir şeydir. 1 Ahmed Hilmi ise enerjinin korunması ile ilgili kanunun ahlakilkeleri dikkate alınınca ruhun da bekasına delil sayılması gerektiğini ifade eder.Hilmi, “Tabiattaki kanunların mevcudiyetini kabul edenlerin ruhun da varlığını vebekasını kabul etmesi gerekir” der. 23. Ruhun Bekasının Umûmen Kabulü:Fenni’nin ruhun bekasına dair kullandığı bir açıklama da umumun bu vakayıkabul etmiş olmasıdır. Ona göre, tarih boyunca bütün milletlerin ruhun bekâsınıkabul ettikleri anlaşılır. Her millet ölülerinin ruhu için duâ etmekte ve tasadduktabulunmaktadır. İnsanların, nefislerinin arzularını bırakarak bir takım teklifleri(mükellefiyet - vazife) seçmesi, ruhun varlığı ve bekásına bir delildir. Fennî,Mısır'daki mumyaları, bazı ibtidâî kabilelerde ecdâda tapmak gibi bâtıl inançları, -yanlış da olsa- her kabile ve milletin ruhlarla temas kurmakla ilgili bir geleneğesahip olmasını, ruhun bekâsına dair delil olarak gösterir. 34. Ebedi Saadet Arzusu:İnsanda saâdet, hakikat ve hürriyet için pek büyük bir iştiyak ve arzu vardır.Hâlbuki insan, bunlara şu dünya hayatında pek noksan bir şekilde nâilolabilmektedir. Bu arzu ve emellerin bizim tabiatımızdan doğduğunda şüpheyoktur. Çünkü Allah faydasız ve hikmetsiz bir iş yapmaz. Şu halde, dünyahayatında büyük ölçüde gerçekleşmeyen ümit ve emellerimizin gerçekleşeceği birâlem olmalıdır. O da ahrettir ki, oraya, ruhun bâki kalması ile ulaşılacaktır. 4Ferid Kam da ruhun insan hayatı boyunca bir gramafon gibi her şeyi zabtettiğini ancak ölümle varılan sükunet halinde ve berzah hayatında dünyadakitopladıklarını anlamaya başlayacağını söyler. Çünkü kendisini dünya ile bağlayanduygu rabıtalarından kurtulmuş ve tek kalmıştır. Oradaki tek dostu dünyadakifiillerdir. Bu hususta şeriat koyucunun bildirdiklerinden başka doğru yoktur. 55. Ruhun Mürekkep Olmaması (Besateti): Mütefekkirimiz, Fenni’ye göreruhun bekasının bir delili de organizmanın değişmesine rağmen insandadeğişmeyen bir şeylerin kaldığı gerçeğidir. Buna göre beden bir takım cüzlerdenmürekkeptir. Bir nehrin sularının daima yenilenmekte olduğu gibi, bu cüzler de1Ertuğrul, age. s. 529; Ruhun ayniliğinin açıklamaları için ayrıca bkz.; Günaltay, age., s.380, 5092Ülken, age., s, 2833Ertuğrul, age. s. 132 - 5824Ertuğrul, age. s. 139 - 1505Kam, Dini ve Felsefi Sohbetler, s. 114-5