ĐLÂHĐYAT FAKÜLTESĐ DERGĐSĐ - İlahiyat Fakültesi - Harran ...

214Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008bulunan et-Taftâzânî’ye bütün tartışmalarda galip gelmiştir 1 .Bu iki âlim arasında cereyan eden ilk münazaranın konusu, “ İntikam isteği(irâdesi) mi gazaba sebep olur, yoksa gazap mı intikam isteğine sebep olur” şeklindeydi.Bu münazaranın hakemi Nu’mâneddîn el-Hârezmi el-Mu’tezilî (öl. 805/1402) idi 2 .et-Taftâzânî, birinci görüşü, yâni intikam isteği gazaba sebep olduğunu; el-Curcânîise, ikinci görüşü yâni, gadabın intikam isteğine sebep olduğunu savunmuştur 3 .İkinci münazara ise yine et-Taftâzânî ile el-Curcânî arasındaخَتَمَ‏ الل َّهُ‏ عَلَى قُلُوبِهِمْ‏ وَعَلَى سَمْعِهِمْ‏ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ‏ غِشَاوَةٌ‏Allah, Kalplerini ve kulaklarını mühürlemiş; gözlerine bir perde inmiştir 4 . âyetihususundaki tartışmadır. Bu münâzarada da el-Curcânî galip gelince, et-Taftâzânî’nin çok üzüldüğü hatta bunun ölümüne sebep olduğu rivayet edilir 5 .Aralarında geçen bir başka münazara ise,“İsti’âre-i tebe’iyye ile İsti’âre-i temsiliyyenin bir arada kullanılması” hususunda olup, yine Nu‘mâneddîn el-Hârezmî el-Mu‘tezilî nin hakemliğinde olmuştur. Mevzu olarak meşhur müfessir ez-Zemahşerî (öl. 538/1143)’ nin ( َ) “Onlar Rablerinden bir hidâyetüzerindedirler” 6 âyetinin tefsiri hakkındaydı 7 .أُولَئِكَ‏ عَلَى هُدىً‏ مِنْ‏ رَب ِّهِمْ‏Bu mübâhasenin günlerce devam ettiği, el-Curcânî’nin, et-Taftâzânî’ye ait bazıeserleri, özellikle Keşşâf tefsirine yazdığı hâşiye ile fıkıh usûlüne dâir yazdığı “et-Telvîh ilâ keşfi hakâ’iki't-Tenkîh” adındaki eserlerini meclise getirerek ulemanezdinde tenkit ettiği rivayet olunur 8 .Neticede el-Curcânî, bu teşbîhin sadece isti’âre-i tebe’iyye olduğunu, isti’âre-itemsîliyye ile ictimâının mümkün olmadığını ispat etmiş, hakem de bu görüşütercih ederek, onu gâlip ilân etmiştir 9 .3. HocalarıDeğişik sahalarda ilim tahsil eden et-Taftâzânî’nin zamanının meşhurhocalarından ders almış olduğu muhakkaktır. Ancak kaynaklar sadece ikihocasından bahsetmektedir. Bunlar:3.1. Kutbuddîn er-Razî:1Gümüş, a.g.e., s. 99.2et-Taftâzânî, İrşâdu’l-Hâdî, s. 24; eş-Şevkânî, a.g.e., II, 305.3et-Taftâzânî, İrşâdu’l-Hâdî, s. 24; Gümüş, a.g.e., s. 99-100; Kumbasar,a.g.t., s. 23.4Bakara, 7.5et-Taftâzânî, İrşâdu’l-Hâdî, s. 24; eş-Şevkânî, a.g.e., II, 305.6Bakara, 5.7et-Taftâzânî, İrşâdu’l-Hâdî, s. 24; Gümüş, a.g.e., s. 99-100; Kumbasar,a.g.t., s. 24.8Gümüş, a.g.e., s.105; Kumbasar,a.g.t. , s. 24.9Gümüş, a.g.e., s. 105.