ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...

More documents

Recommendations

Info

34<strong>Harran</strong> Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008Hadîs, fıkıh ve tarih gibi ilimlerde yürütülen ilmü rivâytü’l-hadîs, fikhü’l-hadîs,mühtelifü’l-hadîs, nâsihü’l-hadîs ve mensûhuhu, müşkilü’l-hadîs, garîbü’l-hadîs,esbâbü vürûdi’l-hadîs, ihtisârü’l-hadîs, iktisârü’l-hadîs, taktî’ü’l-hadîs, şâz,muztarib, maklûb, muallel, müdrec, musahhaf, ziyâdetü’s-sika, ihtilâfü’l-hadîs,teârüz, cerh ve tadîl, mevzû’ hadîsleri tesbit faaliyeti, 1 sıhhatü’l-metn, asâletü’lmetn,temhîsü’l-ahbâr (olay sınaması/tenkidi), edebü’l-müerrih, edebü’l-kâtib,yazışma/inşa sanatı (divânü’r-resâil ve’l-küttâb) gibi daha pek çok metin merkezlibilimsel faaliyetler bulunmaktadır.Öyleyse İslâm ilim tarihinde teşekkül eden metinler üzerinde/etrafında yapılanbilimsel faaliyetlerin tümü için geçerli bir isimlendirme yapılıp yapılamayacağınıncevabı çok güçtür. Doğru olan ayrı ayrı isimlendirme yapmaktır. Tek birisimlendirme yapılacak ise bunun, mutlaka İslâm ilim tarihinde teşekkül edenmetinlerin karakteristiklerini dikkate alması, kapsayıcı olması ve metinlerimizeolumsuz bir yaklaşımı ifade etmemesi gerekir. Böyle bir isimlendirme konusundateklifimiz, basit/yalın ve kapsayıcı olan, “metin incelemeleri”, “metinaraştırmaları”, “metin tahlili” veya “metin araştırma ve incelemeleri” gibi terkiplerolacaktır. Metinler üzerinde/etrafında yapılan çalışmalar, muhtevasına göre böylebir genel isimlendirmenin altında tasnif edilebilir.B. İSLÂM İLİM TARİHİNDE ESER TELİFİNİN ESAS AMAÇLARIİslâm’da, inancı, aklı ve nesli geliştirip-koruyan her türlü faaliyet, - kibunlardan birisi yarlı ilimdir- manevî değeri olan ve Allah indinde kişinin ameldefterini -vefatından sonra bile- sürekli açık tutan bir sadaka-i câriye türündenolduğu bizzat Hz. Peygamber (sav) tarafından bildirilmiştir. Hadîs meâlenşöyledir: “İnsan ölünce kendisinden bütün amelleri kesilir. Ancak şu üç şeydenamel kesilmeyip (lehine sevap) devam eder: Devam eden sadakadan, faydalanılanbir ilimden, kendisine dua eden iyi bir evlattan.” 2İbn Haldûn’a göre, İslâm ilim geleneğinde âlimler şu amaçlarla eser telifetmişlerdir:“ı- Bir ilmin konusunu belirlemek, onu bölümlere ve fasıllara ayırmak vemeselelerini araştırıp çözümlerini ortaya koymak: Muhakkik bir âlim, bunun1Mevzû’ hadîsleri tesbit faaliyetinde başvurulan kıstasları (mesela Süyûtî, Tedrîbü’r-Râvî’de –I,276-أن من جملة دلائل الوضع أن يكون مخالفا للعقل بحيث لا يقبل التأويل ويلتحق به ما يدفعه الحس والمشاهدة أو يكون منافيالدلالة الكتاب ال قطعية أو السنة المتواترة أو الإجماع القطعيşöyle der:) bazıları -bilerek veya bilmeyerek- sıhhati tesbît edilmişhadîsler için de kullanırlar ve bunu yaparken de “Kur’ân’a arz” vs. diye yanlış ıstılah kullanırlar.Halbuki herhangi bir hadîs ıstılahları, ta’rifât veya miftahü’l-ulûm türü eserlere bakmış olsalardı,“arz” kelimesine (bkz. DİA, “Arz” maddeleri, III,438-440) böyle bir mana verilmediğini, bu şekildekullanılmadığını ve sıhhati tesbît edilmiş, söylenmemiş bir söz bırakılmamış hadîsleri mevzû hadîsderekesine indirdikten sonra yeni baştan mevzû hadîsleri tesbit kriterlerine göre değerlendirmek gibibir garabetten asla bahsetmezlerdi.2Müslim, “Vasiyye”, 3/1631.
<strong>Harran</strong> Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008 35faydasını genelleştirmek için, elde ettiği sonuçları başkalarına ulaştırmak ister veonları kitap sayfalarına aktarır.Fıkıh usûlündeki durum buna örnektir. Lafzî şer’î deliller konusunda ilk olarakMuhammed b. İdris eş-Şafiî (150-204/767-820) konuşup onları özetlemiş, sonraHanefîler kıyasa ilişkin meseleleri, hiçbir hususu dışarıda bırakmayacak şekildetam olarak ortaya koymuşlardır. Böylece bu ilimden istifade sürekli hale gelmiştir.ıı- Âklî ve nakli ilimlere ilişkin kitapların açıklanıp şerh edilmesi: Bu tür eserler,telifin kıymetli bir bölümünü oluşturur.ııı- Katî delillere istinaden tesbit edilen hataların tashîhi için kitap telif etmek.ıv- Bir ilim dalına ilişkin bazı meseleler ve konular eksik kalmış olabilir. Bunutesbit eden âlim, eksiklikleri gidermek için telif yapabilir.v- Bir ilmin konuları ve meseleleri belirli bir düzen ve sistem içinde tertipedilmemiş olabilir. Bunun farkına varan âlim, bütün meselelere ve konulara çekidüzen verip, her birini olması gerektiği bölümlere yerleştirir.Sahnûn’un, İbn Kâsım’dan rivâyet ettiği “el-Müdevvene”deki ve Utbî’nin İmâmMalik’in öğrencilerinden rivâyet ettiği “el-Utbiyye”deki durum böyledir. Bueserlerde pek çok fıkıh meselesi olmaları gereken yerlerde değildir. Sonra İbn EbûZeyd “el-Müdevvene”ye çeki düzen vermiş; mesele ve konuları olmaları gerektiğibölümlere yerleştirmiştir. “el-Utbiyye” ise eskisi gibi kalmıştır. Eserin herbölümünde, başka bölümlere ait meselelerle karşılaşılır. Bundan dolayı insanlar,önce İbn Ebû Zeyd, sonra Berâdiî’nin düzene konduğu “el-Müdevvene”denyararlanırlar.vı- Bir ilim dalına ait meselelerin, başka ilim dallarının konuları arasındadağınık bir şekilde bulunması ve o ilim dalının, bağımsız bir branş olarak ortayaçıkmamış olması: Fazilet sahibi bir âlim, böyle bir ilmin mesele ve konularınıntamamının farkına varır ve bunları bir araya toplar. Böylece bu ilim dalı bağımsızbir branş olarak ortaya çıkar.Belâgat ilmi bunun örneğidir. Abdulkâhir el-Cürcânî ve Ebû Yusuf es-Sekkâkî,nahiv ilmiyle ilgili kitaplarda dağınık bir şekilde bulunan bu ilim dalınınmeselelerini bir araya toplamışlardır. Ebû Osman Amr b. Bahr b. Mahbûb el-Câhizel-Kinânî (ö. 255/869) de bu meselelerden pek çoğunu “el-Beyân ve’t-Tebyîn” isimlikitabında bir araya toplamıştır. Böylece belâgat ilminin farkına varılmış ve onudiğer ilimlerde temyîz edilerek bağımsız bir branş haline getirilmiştir.vıı- İlimlerin ana kaynaklarından bazılarının çok uzun ve ayrıntılı olması: Budurumda, tekrarlar çıkarılarak ve ayrıntılar özetlenerek onların kısaltılması içineser telif edilir. Ancak ilk müellifin amaçlarını yansıtan zarurî hususlarçıkarılmamalıdır.
Page 1: HARRAN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐLAHĐYAT
Page 4 and 5: 4Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi De
Page 10 and 11: 10Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi D
Page 27 and 28: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE METİN TENK
Page 29 and 30: Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 33: Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 55: Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 71 and 72: TULAKA SAHABİLER VE HADİS RİVAYE
Page 85 and 86:
Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
MİLADİ XII. ve XIII. YÜZYILDA S
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
الأخلاق في التراث
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143:
Page 146 and 147:
146Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 159 and 160:
KUR’AN’DA BİLGİ VE BİLGİNİ
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 283 and 284:
135/313 NOLU ŞER’İYE SİCİLİN
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
MU’TEZİLE: İSLÂMIN AKILCI YORU
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299:
show all

ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...