ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...

More documents

Recommendations

Info

284<strong>Harran</strong> Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008Paşa, İpariye, Hasır, Muallak, Rumiye Şeyhi, Aziz Efendi, Şemsi Efendi, BıyıklıMehmet Paşa, Halid b. Velid camilerini ve Balıklı, Zaviye, Sarılı, mescitlerinikaydetmektedir. 1Hüsrev Paşa, Fatih Mehmet Paşa, Hacı Abdurrahman, İbrahim Bey gibi cami vemescitlerin bir kısmı Diyarbakır vali ve ileri gelenlerinin isimlerini taşıdığı gibi,bunlardan bazıları valiler ve ileri gelenler tarafından yapılmıştır. Katsal, Kavas,Defterdâr, Dabağhane gibi bir kısım cami ve mescitler ise mahalleye adolmaktaydı. Bazı camiler kiliseden camiye dönüştürülmüştür. Bir rivâyete göre Hz.Musâ zamnında yapılan ulucami daha önceleri kilise olarak yapılmış, DiyarbakırHz. Ömer döneminde 689 tarihinde feth edildikten sonra camiye çevrilmiştir. EvliâÇelebi bu camiyi, Halep’teki Ulucami, Şam’daki Emevî camisine, Kudüs’tekiMescid-i Aksa Cami’sine, Mısır’daki Ezher Cami’sine, İstanbul’daki AyasofyaCamisine benzetmektedir. 2Diğer İslam şehirlerinde olduğu gibi Diyarbakır’da bulunan camilerin yanındayer alan mektep, medrese, hamam, han, kütüphane ve diğer müesseseleri ileDiyarbakır camileri bir külliye oluşturmaktaydı.1048/1638 tarihinde Melek AhmetPaşa, camisinin yanında bir han ve bir hamam inşa ettirmiştir. 3 Ulucamiavlusunda, içinde eğitim ve öğretimin yapıldığı 8 adet hücre (oda) bulunurdu. Buodalarda müderrisler ders verirlerdi. Bu sekiz hücrenin müderrisi olmadığı içinberât-ı şerîf ile Seyyid Ömer bu vazifeye atanmıştır. 4 Mihrî Mehmet Mescidiavlusunda muallim-i sibyanların içinde ders verdiği bir oda bulunmaktaydı. 5Bilhassa büyük camilerin kütüphaneleri de mevcuttu. Bu kütüphanelerde hafızıkütüblar görev yapardı. Hüsrev Paşa Camiande bulunan kütüphanenin hafız-ikütübü vefat edince yerine oğlu Mahmut Halife berat-ı şerif ile hafız-ı kütüb (kütüphaneci) olmuştur. 6Müftülük kayıtlarında tespit ettiğimize göre, bu gün Diyarbakır’da 100 denfazla cami ve mescit bulunmaktadır. Cami-i Kebîr (Ulucami), Fatih Paşa, HüsrevPaşa, Melik Ahmed Safa, Sinoğlu, Nebi Cami tarihi camilerdir. İncelediğimizdönemde ismi geçen Defterdar, Dabağhane Cami ve Gül Mescidi isimleremüftülük kayıtlarında rastlayamadık. Tahminimize göre bu mescitlerin bir kısmıtamamen yıkılmış veya günümüzde isimleri değiştirilmiştir.Diyarbakır şehrinde yapılan cami ve mescit binalarının çeşitli giderleri ve1. Evliyâ Çelebi, Seyhatnâme, c., IV, İkdâm Matbaası, İstanbul, 1314/1896, s. 31-34.2. Evliyâ Çelebi, a.g.e. c. IV, 31-31; Beysanoğlu, Şevket, Anıtları ve Kitâbeleri İle Diyarbakır Tarihi, c., I,Nehir Matbaası, Ankara, 1987, s., 271.3. Günkut, Bedrî, Diyarbakır Tarihi, Diyarbakır Halk Evi Neşriyatı, Diyarbakır, 1936, s. 123.4. Diyarbakır Şer’iye Sicili, (yazma) Milli Kütüphane, kayıt no: 135/313, s. 34.5. Diyarbakır Şer’iye Sicili, s. 190.6. Diyarbakır Şer’iye Sicili, s. 166.
<strong>Harran</strong> Ü. Đlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 13, sayı: 20, Temmuz-Aralık 2008 285görevlilerin ücretleri, hayır sahipleri tarafından kurulan vakıflardan karşılanırdı.Melek Ahmet Paşa Camii’ne hatip ve sermahfil olarak tayin edilen AbdullahHalife’ye verilen beratta gündelik on iki akçe olan ücretini aynı caminin vakfı olanMelek Ahmet Paşa vakfından alması tenbih edilmekteydi. 1 Bazı camilerin bağlıbulunduğu birden fazla vakıf vardı. Ulucami’de cüzhân olan Ali ismindeki birşahıs gündelik iki akçe alacağını Ayşe Hatun vakfından alırdı. Ulucami’de cüzhânolan Ahmed Halife ise gündelik bir akçe ücretini Cami-i Kebîr (Ulucami)vakfından alırdı. 2 Mescit ve cami görevlileri berât-ı şerif ile tayin edilirlerdi.Defterdar camiine duagu (camilerde dua eden) olarak vazife yapan ‘ama es-SeyyidAbulatif berat-ı şerif ile bu vazifeye atanmıştır. 3135/313 Nolu Şer’iye Siciline Göre Diyarbakır’ın Cami ve MescitleriAli b. Reşid MescidiAli Paşa CamiiAziz CamiiBehram Paşa CamiiCami-i Kebîr (Ulucami)Cam-i SafaDebbağhane CamiiDefterdâr CamiiFatih Mehmed Paşa CamiiGül MescidiHacı Abdurrahman MescidiHüsrev Paşa Camiiİbrahim Bey MescidiKadı CamiiKatsal CamiiKara CamiiKavas CamiiKurşunlu amii1. Diyarbakır Şer’iye Sicili, s. 207.2. Diyarbakır Şer’iye Sicili, s. 45.3. Diyarbakır Şer’iye Sicili, s.46.
Page 1:
HARRAN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐLAHĐYAT
Page 4 and 5:
4Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi De
Page 6 and 7:
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
10Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi D
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 27 and 28:
İSLAM DÜŞÜNCESİNDE METİN TENK
Page 29 and 30:
Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 71 and 72:
TULAKA SAHABİLER VE HADİS RİVAYE
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
MİLADİ XII. ve XIII. YÜZYILDA S
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
الأخلاق في التراث
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143:
Page 146 and 147:
146Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 159 and 160:
KUR’AN’DA BİLGİ VE BİLGİNİ
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Page 200 and 201:
Page 202 and 203:
Page 204 and 205:
Page 206 and 207:
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235: 234Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi
Page 283: 135/313 NOLU ŞER’İYE SİCİLİN
Page 287 and 288: Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
Page 291 and 292: MU’TEZİLE: İSLÂMIN AKILCI YORU
Page 299: Harran Ü. Đlahiyat Fakültesi Der
show all

ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

ÄLÃHÄYAT FAKÃLTESÄ DERGÄSÄ - Ä°lahiyat FakÃ¼ltesi - Harran ...