TUYEÅN TAÄP

ĐẶC ĐIỂM SINH VẬT HỌC, SINH THÁI HỌC CỦA SÂU ĐỤC THÂN
MÌNH HỒNG LỚN SESAMIA SP.(LEP. : NOCTUIDAE) HẠI MÍA
VÙNG ĐÔNG NAM BỘ
TS. Nguyễn Đức Quang, KS. Trần Thị Mỹ Dung, KS. Dương Công Thống
Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Mía Đường
ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong số các loài sâu đục thân hại mía đã phát hiện thấy ở vùng Đông Nam
bộ, có 02 loài sâu đục thân mình hồng là sâu đục thân mình hồng lớn Sesamia sp.
và sâu đục thân mình hồng nhỏ Sesamia inferens Walker. Trong 2 loài này, loài sâu
đục thân mình hồng lớn Sesamia sp. chiếm ưu thế tuyệt đối về số lượng so với loài
sâu đục thân mình hồng nhỏ Sesamia inferens Walker; cùng với sâu đục thân mình
tím Phragmataecia castaneae Hub. và sâu đục thân 4 vạch Chilo sacchariphagus
Boj là những sâu hại mía quan trọng ở vùng Đông Nam bộ. Những nghiên cứu về
sâu đục thân mình hồng lớn Sesamia sp. ở nước ta chưa nhiều. Bài viết này cung
cấp kết quả nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu đục thân
mình hồng lớn hại mía.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Thí nghiệm nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của sâu đục thân
mình hồng lớn (SĐTMHL) được tiến hành tại Viện Nghiên cứu Mía Đường cũ (Trung
tâm Nghiên cứu và Phát triển Mía Đường hiện nay), trong tủ sinh thái SANYO ML-
350H (ở nhiệt độ 25 o C và 30 o C, ẩn độ 80%) và trong điều kiện phòng thí nghiệm nhiệt
độ trung bình 29,6 o C, ẩm độ 75,7%. Thức ăn cho sâu là mía và lúa. Hàng ngày thay
thức ăn, theo dõi sự lột xác phát triển của sâu thí nghiệm
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Tập tính và hoạt động sống của các pha
Trứng của loài Sesamia sp. được đẻ ở phía trong bẹ lá giáp thân cây mía. Tỷ lệ
trứng đẻ ở bẹ lá cao nhất chiếm 79,4% tổng số. Tỷ lệ trứng đẻ ở 1/2 phía gốc mầm mía
đứng thứ 2 chiếm 20,0%. Một tỷ lệ rất nhỏ (khoảng 0,6%) đẻ trên phiến lá và gốc mía.
Trưởng thành cái đẻ trứng thành ổ, trứng được xếp 2 - 3 hàng song song. Các trứng
trong cùng một ổ được gắn với nhau thành một lớp liền, mỏng bằng một lớp keo dính
trong suốt. Khi nở sâu non đục 1 lỗ trên đỉnh của trứng và chui ra ngoài, sau khi nở sâu
non ăn vỏ trứng để lại nguyên hình vết ổ trứng ở vị trí ban đầu.
Sâu non tuổi 1 sống tập trung và ít di chuyển, chủ yếu ăn sương và nước đọng.
Sâu non tuổi 1 bắt đầu hại lớp biểu bì ở phía trong bẹ lá non. Sâu non tuổi 2 bắt đầu
phân tán, tìm những vị trí có biểu bì mềm thích hợp như ngọn, mầm mía để đục và xâm
nhập vào thân cây. Sâu non có đặc tính thích sống tập thể. Ở một đường đục trong thân
cây mía có thể có hàng chục sâu non cùng chung sống. Đường đục dọc thân cây có thể
kéo dài từ 4 tới 15 lóng, thỉnh thoảng đường đục trong thân phình to ra, đây là nơi tập
trung ẩn náu của sâu non. Sâu non ăn ruột thân cây và thải phân ra ngoài qua lỗ đục. Sâu
non tuổi 4 và tuổi 5 sau một thời gian gây hại có thể di chuyển sang cây khác để gây hại.
138