TUYEÅN TAÄP

Tạp chí Bảo vệ thực vật, số 6/2003, trang 20-23
SỰ GIẢM KHẢ NĂNG KÝ SINH TRỨNG SÂU ĐỤC THÂN MÍA 4 VẠCH
(CHILO SACCHARIPHAGUS BOJER) CỦA ONG MẮT ĐỎ
TRICHOGRAMMACHILOMIS ISHII, SAU NHIỀU THẾ HỆ
NHÂN NUÔI BẰNG TRỨNG NGÀI GẠO
150
Th.S. Cao Anh Đương
Viện Nghiên cứu Mía Đường Bến Cát
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ong mắt đỏ giống Trichogramma (họ Trichogrammatidae, bộ Hymenoptera) đã
được sử dụng trong phòng trừ các loài sâu đục thân mía từ những năm 1920 ở vùng
Louisiana (Hoa Kỳ) và Barbados (Hinds và Spencer, 1930: Manjunath, 1991). Hiện nay
biện pháp này đã được sử dụng rộng rãi ở các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Mexico,
Philippines, Đài Loan, Pakistan,... (Metcalfe và Breniere, 1969; David và
Easwaramoorthy, 1986; Ashraf và Fatima, 1996; Manjunath, 1991;...).
Ở Việt Nam, loài ong mắt đỏ Trichogramma chilonis Ishii cũng đã được nuôi
nhân, thả để trừ sâu đục thân mía 4 vạch Chilo sachhariphagus Bojer và sâu đục ngọn
Scirpophaga nivella Fabricius từ 1990 (Phạm Bình Quyền và nnk, 1994. Tuy nhiên,
hiệu quả của việc thả ong thường không ổn định. Một trong những lý do chủ yếu là
nguồn ong giống không được tuyển chọn chặt chẽ.
Để nâng cao hiệu quả sử dụng ong mắt đỏ T. chilonis trong phòng trừ sâu đục
thân mía 4 vạch ở miền Đông Nam bộ, chúng tôi đã tiến hành tuyển chọn chủng ong
mắt đỏ T.chilonis có khả năng nuôi nhân tốt với hiệu quả ký sinh cao.
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Các chủng ong mắt đỏ được thu từ các ổ trứng sâu đục thân mía 4 vạch Chilo
sacchariphagus Bojer ở Bến Cát, Thủ Dầu Một, Phú Giáo (Bình Dương), Tân Châu
(Tây Ninh) và Xuân Lộc (Đồng Nai). Việc xác định và chuẩn đúng loài Trichogramma
chilonis Ichii được tiến hành theo phương pháp giải phẫu bộ phận sinh dục đực và so
sánh với mẫu lam chuẩn dưới kính hiển vi. 24 giờ sau khi ong vũ hoá trưởng thành từ
các ổ trứng sâu đục thân 4 vạch bị ký sinh thu thập được từ các vùng mía nêu trên,
dùng ống hút hút khoảng 90 ong cái trưởng thành của mỗi chúng cho riêng vào từng
ống nghiệm đánh số từ 1 - 90, có kích thước 2,5 cm x 25cm, cho vào 30 ống nghiệm
đầu tiên mỗi ống nghiệm 2 ổ trứng sâu đục thân mía 4 vạch mới đẻ 1 ngày tuổi có
khoảng 15 - 35 quả trứng/ổ), cho vào 30 ống nghiệm tiếp theo mỗi ống nghiệm 2 bản
giấy dán trứng ngài gạo Corcyra cephalonica Stainton 1 ngày tuổi 100 trứng bản giấy
dán trứng có kích thước 2 cm x 2 cm) và cho vào 30 ống nghiệm còn lại mỗi ống
nghiệm 2 bản giấy dán trứng trứng ngài sáp ong Galleria mellonella Linnaeus 1 ngày
tuổi ( khoảng 70 trứng bản giấy dán trứng kích thước 2 cm x 2 cm). Sau 24 giờ, tiến
hành tách, chuyển các bản giấy dán trứng sâu 4 vạch hoặc bản giấy dán trứng ngài gạo
và ngài sáp ong đã nhiễm ong sang các ống nghiệm khác. Sau khi nhiễm ong 5 ngày,
tiến hành đếm và xác định tỷ lệ trứng bị ký sinh. Thí nghiệm được lặp lại 3 lần/chủng
trong 3 ngày liên tục, ở điều kiện nhân tạo trong tủ sinh thái SANYO MLR-350H, với
nhiệt độ trung bình 26 ± 0,5 o C, ẩm độ 70%, chu kỳ chiếu sáng 12 giờ sáng: 12 giờ tối.