Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
ezagutzeko 34 . Bilbaok dioen bezala (2003:79), 1975ean onartu zuen Espainiako legeak
eskola publikoetan euskara eta euskal kultura irakastea, nahiz eta lege hori ez zen praktikan
jarri 1982 urtera arte, ikastoletan salbu (horietan lehenago hasi ziren). 1982an
irakaskuntzan euskararen erabilera indartzeko legea onartu zen, eta horrek aukera eman
zuen eskoletan euskara sar zedin bidea diseinatzeko A, B eta D ereduen bidez (Erriondo,
Garagorri eta Isasi, 1998:50).
Inguruko herrialdeei dagokienez, pedagogiaren mugimendu berriak indartuz joan ziren
1970 eta 1980ko hamarkadetan, eta horrek eragina izan zuen testuliburuen edukietan eta
erabileran. Mugimendu horien ustez, garaiko testuliburuek proposatzen zituzten edukiak eta
jarduerak ez zetozen bat inguru fisiko eta soziokulturalean integratutako eskola aktibo eta
motibatzailearekin. Hortaz, beharrezko iritzi zioten baliabide didaktiko berriak erabiltzeari,
bai eta testuliburuaren erabilera gutxitzeari ere (Lomas eta Vera, 2004:9). Ez zen proposatu
testuliburuak albo batera uztea, ezpada testuliburuaren edukiei ez jarraitzea goitik behera,
zeuden zeudenean, eta ikasleen ezagutza-iturriak askotarikoak izatea, nahiz eta erreferente
nagusia testuliburua izan.
Joera hori indartu egin du curriculum berriak; curriculum berriaren izaera irekiak
erantzun gura dio programazioa testuinguruaren eta ikasleen ezaugarrien arabera
antolatzeko beharrari. Hortaz, irakasleei dagokie curriculuma ixtea. Dena dela, oraindik
irakaskuntza-programak testuliburuaren gai-zerrendari jarraituz diseinatzen dira kasu
askotan (Fernández, 1989).
Horrez gain, testuliburuek berek ezartzen dituzte maiz ikasgelan garatzen diren
prozedurak eta estrategiak (Perez, 2004:71). Izan ere, irakaskuntza-programak sarritan ez
dira curriculumari jarraituta garatzen (Osoro, 1994:76), baizik eta testuliburuetatik abiatuta
(Fernández, 1989:56; Bilbao, 2003:87). Horrela, testuliburua bihurtzen da programazioen
zein ikasgelako jardueren zentroa. Testuliburuaren hautaketari dagokionez, irakasleek berek
egiten dute aukeraketa, klaustroan, zikloan edo banaka (Erriondo, Garagorri eta Isasi,
1998:64).
34
Euskal testuliburuen kasuan, Perezek (2004:88) honako faktore hauek aipatzen ditu euskal testuliburu
modernoaren sorreran: 1968an Euskaltzaindiak euskara batua onartzea, egoera politikoa aldatzea eta
pedagogia-talde berritzaileak egotea.
112