Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
2004b:159); testu batean ematen den gaia hartuta ipuina idatzi (Giltza, 2004a:173); gaia
emanda alegia idatzi (id. 214); eta azkenik, lehendik ezagutzen duten ipuin bat edo
asmatutako bat kontatu, baina horretan ez da zehazten ariketa ahoz edo idatziz egin behar
den (id. 215).
Garrantzitsua da esatea, halaber, testuaren helburu komunikatiboaren gainean ere
eskatzen direla hausnarketak, baina ariketen % 6,3 bakarrik dira ikuspegi hori duten
ariketak lehenengo mailan, eta % 4,8 bigarrenean. Irakurketari dagokionez, ariketa bakarra
dago irakurketa-zailtasunak gainditzera bideratuta; testu baten ondoren ikasleari galdetzen
zaio testuaren ulermenean zein oztopo izan dituen (Giltza, 2004a:185). Gainontzean,
literatur testuen ulermena hiztegi edo entziklopedien bidez argitzea proposatzen da
(salbuespena testu-iruzkinen ataletan dago, horietan sakonago lantzen baita testuaren
ulermena). Ulermenean sakontzeko entziklopediak baliatzearen egokitasuna oso
zalantzazkoa da, izan ere, horrelako testuek sarritan lexikoari ez dagozkion zailtasunak
agertzen dituzte. Bestalde, testu-iruzkinaren ataletan salbu, agertzen diren testuak oso
laburrak dira. Horrek oztopatu egiten dio irakasleari bestelako lanketa batzuk proposatzea,
eta ikasleei testuaren ulermenean sakontzea, testua interpretatzea eta baloratzea.
Proposatzen diren ariketarik gehienak idatziz egitekoak dira, nahiz eta badiren ahozko
iruzkin laburrak egiteko proposamenak edota ahoz nahiz idatziz erantzun beharreko
galderak ere (ikusi, adibidez, Giltza, 2004a:135). Ildo beretik, bigarren mailako
testuliburuan areagotu egiten dira ikasleen iritzia edo gairen baten gainean duten ezagutza
azaltzea sustatzen duten ariketak (Giltza, 2004b:126,141,173), eta taldean egiteko
irakurketa ozenerako proposamena ere badago (Giltza, 2004b:143). Bestelakoan, taldekako
lanak apenas agertzen dira, eta ez da proposatzen ahozko irakurketa kolektiborik edota
esanahia taldean eraikitzeko ariketarik; gehienez ere, testu-zati batean idazleak azaltzen
duen jarrera taldeka komentatzea proposatzen da (Giltza, 2004a:169). Bigarren mailako
liburuan, bestalde, entziklopediaren erabilera bultzatzen da, gertaera historiko baten edo
idazleen gaineko informazioa bila dezaten (Giltza, 2004b:141,145).
Testu-iruzkinaren atalei dagokienez (unitate bakoitzaren amaieran) iruzkinak egiteko
aurkezten den prozedura gidatua da (Giltza, 2004b:130). Hots, testuliburuan bertan
zehazten dira aztertu beharreko ezaugarriak, eta iruzkina ia bere osotasunean galdera itxien
bidez gidatzen da. Iruzkin mota honek abantailak zein desabantailak ditu. Horiek zehazten
117