Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
Aitzitik, literatur lanak, idazleak eta arau estetikoak kanonizatzeko, ezinbestekoa da
kultura batean boterea daukan zirkuluak zilegitzat ematea, sistemako erdigunea osatzera
iritsiz (Iglesias, 1994:333). Azken batean, literatur lan kanonizatuak izango dira nazio
baten literaturaren ordezkariak, eta beraz, literatura nazional gisa ezagutzen dugunaren
osagai garrantzitsuenak. Eskolak egiteko garrantzitsua dauka kanonaren kontserbazioan,
izan ere, irakaskuntzaren bitartez mantentzen dira bizirik literatur lanak, belaunaldi batetik
bestera transmitituz.
Izan ere, literaturaren historiaren irakaskuntzak memoria kolektibo hori gordetzea du
helburu. Hori dela eta, pentsatzekoa da egungo ikastetxeetan lantzen diren autore horiek
(edo horietako batzuk, bederen) bizirik eutsiko diotela urteetan eskolarako testuliburuetan,
literatur antologietan, eta abar.
Ikasgelan lantzen diren idazleei dagokienez, esan daiteke erdigune egonkorra osatzen
dutela. Hori pentsatzeko bi arrazoi nagusi daude: batetik, irakasleek diote testuliburuaren
gainean ardazten direla ikasgelako edukiak, eta beraz, testuliburuak berritu artean,
bederen, edukiak errepikatu egiten dira urte batetik bestera. Horrez gain, ikasgelan
literaturaren historia irakasteak eragiten du garrantzitsuenentzat jo izan diren idazleak
lantzea. Lantzen eta aipatzen diren idazlerik gehienek ibilbide sendoa egin dute literaturan,
eta pentsatzekoa da denbora igaroko dela beste batzuek ibilbide hori lortu eta egongune
hori eskuratu arte. Hori gertatzen denean, hautaketa egingo da ordura arte erdigunean
kokatu diren testuen artean; batzuk periferiara (ondorioz, ahazturara) igaroko dira.
Besteak, berriz, kanonizatu egingo dira, eta euskal literaturaren ibilbide historikoaren berri
emateko baliatu. Bestalde, komunitate bateko literatura nazioartean ezagutarazteko ere,
testu kanonizatuen zerrendak erabili ohi dira sarritan.
Edozein kasutan, euskal literatura, ziurrenik, gazteegia da euskal literatur kanonaz hitz
egiteko, baldin eta kanona iragana irakurtzeko modu intentzional gisa (Sullá, 1998:32)
hartzen badugu. Beraz, egungo testuliburuetan Lizardi edo Lauaxeta gordetzen diren
bezala, etorkizunean egungo euskal idazleetatik batzuek iraungo diote denborari, alegia,
horietako batzuk biziraungo ditu Eskolak (eta pentsatzekoa da aurrez aurreko galdeketa
hauetan nabarmendu diren izenek izango dutela kanonizatzeko aukera).
226