Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
6.3. Erdigune autonomoa:
kanonizaziorako ezinbesteko
egongunea
1.2. atalean ikusi dugun moduan, literaturaren irakaskuntzak bi eredu didaktiko
ezagutu ditu azken urteotan: batetik, nazio-identitatea sustatzearen helburuari lotutako
irakaskuntza. Eredu horrek, literaturaren historian erreferente izan diren idazle eta lanen
transmisioa du oinarri (hautaketa hori balore batzuen araberakoa da). Bigarren ereduak,
berriz, ikasleen gaitasun komunikatiboa eta irakurzaletasuna sustatzea lehenesten du
(eredu hau ari da nagusitzen Hego Euskal Herriko eta, oro har, Estatu Espainiarreko
irakaskuntzaren proposamen teorikoetan). Dena dela, literatur irakaskuntzaren ikuspegi
komunikatiboa ez dago oso txertatuta euskal ikastetxeetako eguneroko jardunean.
Berrikuntzarik nabarmenena, ziurrenik, irakurgaien alorrean dago; ikasleen gustuko gaiak
jorratzen dituzten liburuak dira nagusi urteko irakurgaietan. Horrela, ikusi dugu bi
erdigune bereizten direla euskal literaturaren irakaskuntzan: bata, literaturaren historiari
lotutakoa. Bestea, berriz, irakurgaiei dagokiena.
Bi erdiguneen artean badago alde nabarmen bat: hain zuzen ere, autore eta obra horiek
erdiko kokagune horretan duten iraupena. Izan ere, merkatuaren erritmoa bizia da gaur
egun, eta liburuek bizitza laburra dute. Liburua kontsumo-produktu bihurtu da, eta Eskola
da obren iraupena bermatzeko tresna eraginkor bakanetarikoa. Baina, Eskolako
irakurgaiak aldatu egiten dira sarri; horren erakusgarri da liburu argitaratu-berriek duten
presentzia urteko irakurgaietan. Ondorioz, pentsatzekoa da irakurgaiek eratzen duten
erdigunea oso aldakorra izango dela.
Erdigune horretan idazleren bat luzaro mantentzeko arrazoia honakoa izan daiteke:
kontsagratua delako irakurraraztea. Hala bada, irizpide autonomoek eratutako erdigunean
mantentzearen ondorioa izango da kanonizazio prozesua. Gainera, Sulláren (1998)
kanonaren kontzeptuari jarraiki (ikusi 1.1.4. atala, 37. or.), testu kanonizatuez hitz egitean
komunitateko instituzioek komunitatearen identitatearen ispilu izateko hautatutako testuez
dihardut. Horrek esan nahi du ezin dugula testu kanonizatuaz hitz egin baldin eta testu
horren hautapena Irakaskuntza-Sisteman bertan egin bada (eta gainera, aukeraketaren
arrazoia ikasleen irakurzaletasuna bultzatzea soilik izanik).
225