Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
Deweyren ustez honako ezaugarriok eduki behar lituzkete Eskolan eskaintzen diren
esperientziek:
a) Unean uneko esperientziek lotura izan behar dute ikasleen iraganeko nahiz etorkizuneko
esperientziekin.
b) Esperientziek lotura eduki behar dute haien artean, baldin eta etorkizunerako baliagarriak
izango badira.
c) Esperientziek izaera soziala eduki behar dute, hau da, ikasleak ingurunearekiko eta
besteekiko harremanak indartu behar ditu Eskolako esperientzien bidez. Azken batean,
hezkuntzak haur eta gazteen garapena ahalbidetzen du, baina baita jendartearena berarena
ere.
d) Bestalde, baliatzen diren esperientziak baloratu egin behar dira, eta hurrengo
erabileretarako moldatu. Baina esperientzien balorazioa ez da soilik oinarritu behar ikasleen
gustuetan (hots, ea esperientzia gustuko izan duten), ezpada esperientzia horrek denboran
zehar –etorkizuneko esperientzietan– duen eraginean (Dewey, 1938:72). Eskolaren ardura
da unean uneko esperientziek isla izatea etorkizuneko esperientzietan modu emankor eta
sortzailean, eta esperientziaren eragina denboran zehar luzatzea da esperientzia hezitzaileen
ezaugarri nagusietako bat. Honela definitu zuen Deweyk 1916an hezkuntza (id. 74):
Es aquella reconstrucción y reorganización de la experiencia que da sentido a la
experiencia y que aumenta la capacidad para dirigir el curso de la experiencia subsiguiente.
Ideia horiei lotuta, “hezkuntza berri” edo “hezkuntza aktibo” gisa ezagutzen duguna
sortu zen XIX. mende amaieran. Dewey bera ere Amerikako Estatu Batuetako University
Elementary School eskola berriaren sortzaile izan zen 1896an (Luzuriaga, 1982:226), nahiz
eta literatur kritikoak bat ez etorri Dewey eskola berrian edo hartatik kanpo kokatzeko
orduan 19 . Edozein kasutan, eskola berriek Deweyren eta Rosseauren ideietan oinarritu
zituzten beren proposamen didaktikoak. Eskola bakoitzak bere izaera izan zuen, baina oro
19
Sáenz Obregónek Deweyren Experiencia y educación liburuari egindako hitzaurrean aipatzen du, adibidez,
Dewey ezin dela eskola berriaren barruan kokatu, haren proposamen didaktikoek duten konplexutasuna,
argitasuna eta erradikaltasuna dela kausa. Bestalde, Dewey bera ere hezkuntza tradizionalaren eta
progresistaren artean kokatzen da obra horretan zehar, muturretako jarrerek dituzten desabantailak agerian
utziz. Haren ustez, nola eskola tradizionalari hala aurrerakoiari ideia garbi bat edukitzea falta zaie ikaslea
hezteko baliagarriak diren esperientziei buruz (Dewey, 1938).
58