Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
testuliburuetan, eta testu luzeek aukera ematen diote irakasleari askotariko ariketak
proposatzeko. Lanketarik gabeko testuek ere aukera paregabea eskaintzen dute irakasleak
klasea egokitzeko ikasleen beharren arabera (beste testuekin ere gauza bera egin daiteke).
Modu horretan, ikasleek dituzten hutsuneak lantzeko balia ditzake irakasleak testuak.
Ikasleek zailtasunak baldin badituzte baliabide estilistikoekin, horiek landu beharko dira,
eta zailtasunak ulermenaren arloan badaude, ulermena lantzeko jarduerak egin beharko dira
(jakina, testuaren ezaugarriek ere zerikusi handia dute lanketak proposatzerakoan). Testu
laburrei dagokienez, zaildu egiten dute testuaren ulermena, eta oso lanketa mugatuak
egiteko baino ezin dira erabili.
Goian esan dudan moduan, testuliburuetan eduki kontzeptualak lehenesten direla esan
daiteke (Elkar argitaletxeko testuliburuetan salbu). Ezaugarri hori erromantizismoaren
garaian sortutako historiografia nazionalen ideian oinarritzen da; izan ere, lekuan lekuko
literatura nazionalen historia irakastea lehenetsi zen erromantizismoaren garaian, eta
pedagogiaren ikuspegi hori (teorikoa) eta gaurkoa (komunikatiboa, parte-hartzailea)
gainjarri egin dira. Ondorioz, lehengo zenbait hatsarre mantentzen dira oraindik ere;
besteren artean, literatur edukiak ardatz kronologikoaren arabera antolatzea. Aztertutako sei
testuliburuetan gertaeren hurrenkeran aurkezten dira testuak, eta ez generoka. Egituraketa
kronologiko hori proposatzen da, hain zuzen ere, Hego Euskal Herriko curriculumetan.
Dena dela, 1.2. atalean (49. or.) ikusi dugu literatur irakaskuntzari buruz ikertu duten
adituen ustez generokako antolaketa egokiagoa dela; horrek ez du esan gura testuingurua
eta testua idatzi zeneko garaia aintzat hartu behar ez direnik. Aldaketaren arrazoia honakoa
da funtsean: ikasleak barneratu behar duen gaitasuna batez ere irakurtzekoa, ulertzekoa eta
sortzekoa izan behar da. Hortaz, edukiak generoka antolatzeak aukera emango dio ikasteko
testu mota horren ezaugarri garrantzitsuenak, ulertzeko giltzak eta sortzeko arauak.
Gainera, jarduera horiek progresiboki antolatzeko aukera eskaintzen du generoka
antolatzeak, testu sinpleenetatik hasi eta gero eta konplexuagoak aztertu eta sortzera iritsiz.
Garapen hori ia ezinezkoa da edukiak kronologikoki antolatuz gero. Izan ere, garaiak
lantzen direnean ikasleari ezin zaio eskatu ordukoen moduko testu bat sortzeko (ariketak
lukeen zailtasunagatik), eta sarritan ez dago edukiak progresiboki antolatzerik, zaila baita
progresio hori islatzea askotariko generoak nahasten direnean.
Ildo horretan, esan daiteke oro har literatur jarduerek ez dutela progresibotasunik, ez
testuliburuan zehar, ez eta maila batetik bestera ere. Horrek dituen eragozpenak ugari dira:
135