Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
programak, baita argitaletxeak berak ordaintzen dituen bestelako jarduerak ere. Ildo
horretan, ikastetxeetan irizpide propioak garatu behar dira, obra bakoitzak ikasle nahiz
irakasmaila bakoitzerako duen egokitasuna baloratzeko.
3. Irakurtzen denaren ulermenean sakontzeko beharra. Espainiako Estatuan egin diren
irakurketa-jarduerei buruzko ikerketek iradokitzen dute eskoletan oraindik ere ez dela
irakasten testua ulertzen (Colomer eta Camps, 1996:80); baina testuaren ulermena landu
egin behar da, irakurketari buruzko hausnarketak eta sistematizazio-ariketak eginez. Azken
batean, planifikazioak ahalbidetzen du irakurleak izan ditzakeen zailtasunak lantzea
(id. 117), eta zailtasun horiek gainditzea ezin da zoriaren esku utzi.
4. Irakurketak era gradualean antolatu behar dira. Irakaslearen egitekoa da ikaslea
gero eta obra zailagoekin trebatzea; beraz, irakurgaiak ikasketa-prozesu baten barruan
kokatu behar dira. Hau da, ikasleari ez zaizkio soilik interpretazio errazeko testuak eman
behar; bestela, sekuentzia errepikatuak eskainiko litzaizkioke, material eta esperientzia
berriekin aberasteko aukerarik eman gabe (Medina, 1988:526).
5. Interpretazioa eta eztabaida sustatu. Metodo horien bidez ikaslea ohartzen da testu
batek interpretazio bat baino gehiago izan dezakeela, eta askotariko interpretazioak
entzuteak ikaslea motibatu egiten du testua berrirakurri eta interpretazioen gainean
hausnartzeko. Eztabaidari dagokionez, ikasleak ikasi egiten du besteen iritzia entzuten, eta
bere ikuspuntua arrazoitzen (Rosenblatt, 1938:133).
Laburbilduz, literaturaren bidez ikaslearen gaitasun komunikatiboak garatu ahal
izateko, lau dira irakurgaiak aukeratzean kontuan hartu behar ditugun irizpideak: lehenik,
hautatutako irakurgaiak aukera eman behar du komunikazioa lantzeko (eztabaidatzeko,
interpretatzeko, baloratzeko...); beraz, ikaslearen kapital kulturala eta liburuek ematen
dituzten aukerak kontuan eduki behar dira. Bigarrenik, pedagogia-irizpideak ezin dira
merkatu-irizpideekin ordezkatu. Hirugarrenik, irakurgaietan ikasleen ulermen-gaitasuna
landu behar da, eta horretarako beharrezkoa da testuak dituen zailtasunak aurreikustea eta
horietan sakontzea. Laugarrenik, irakurketak era gradualean antolatu behar dira, ikaslearen
gaitasun literarioa garatzeko. Azkenik, kontuan hartu behar da ikasleek ere parte hartzen
dutela testuaren esanahiaren eraketan, eta beraz, garrantzitsua da haien interpretazioak
sustatzea, bai eta iritziak trukatzeko eztabaidak egitea ere. Gainera, jarduera horiek
ulermenean sakontzen lagunduko dute.
67