Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko ... - Euskara

Euskal literaturaren irakaskuntza Hego Euskal Herriko Batxilergoan
hausnartzen. Edozelan ere, testu-tipologiari % 4,4ko lekua soilik eman zaio Elkarreko
testuliburuetan.
Ariketen multzoekin amaitzeko, ahoz egiten diren kontaketak ditugu batetik, eta
sorkuntza-ariketak bestetik. Testu-kontaketek oso leku txikia betetzen dute (% 1,9
lehenengo mailan eta % 2,25 bigarrenean). Horietan, ondokoa eskatzen zaie ikasleei: ikasle
batek testua irakurri gainontzekoek liburua itxita dutela, eta komentatu ea atseginez
jarraitzen den testua eta zergatik (Elkar, 2005a:236). Eta beste ariketa bat da ikasleek testu
bat irakurtzea eta elkarri kontatzea (id. 234). Bestalde, ariketa batzuek ez dute zehazten
ahoz ala idatziz egitekoak diren, eta bide ematen dute (proposatzen diren hausnarketek,
kasu) ahoz egiteko. Bestalde, atariko jarduerarik gehienek ahoz komentatzeko galderak
dituzte, gaira hurbiltzeko sarrera gisa.
Sorkuntza-ariketei dagokienez, ez dira asko proposatzen, baina bigarren mailarako
ugaritu egin dira (% 1,3tik % 7,9ra). Honako ariketa hauek dira sorkuntzara bideratutakoak:
egoera emanda antzerki- edo zinema-gidoi bat idatzi (Elkar, 2005a:79); narrazio bati
amaiera eman (id. 242); testuaren mezua berridatzi nork bere erara (id. 11); testu bat gaurko
grafiaz eta euskara batuan idatzi (Elkar, 2005b:138); saiakera bat idatzi (id. 214);
irakurritakoaren laburpena egin (id. 247). Horietan hiru soilik dira ikasleei literatur testua
idaztea eskatzen dioten ariketak, gainontzekoak literatur testuetan oinarrituta sortu
beharreko testu ez-literarioak dira. Hortaz, berriro ere agerian geratzen da testuliburuek
sorkuntzaren alorrean duten hutsunea.
Ildo horretatik, aipagarria da testuliburuan zehar ikasleari hainbat sorkuntza-ariketa
eskatzen zaizkiola (ez literarioak); esate baterako, unitate batean (Elkar, 2005a:339)
ikasleari eskatzen zaio hiru testu sortzeko: lehena, ikaslearen herriaren deskribapena;
bigarrena, sentimenduak azalduko dituen testua; eta hirugarrena, deskribapen dinamikoa.
Ariketa horretan, adibidez, proposa zitekeen testuren bat literarioa izatea; gainera, horrek
bide emango zuen ikaslea ohartzeko testu mota bataren eta bestearen arteko aldeaz
(adierazpideak, baliabide estilistikoak, e.a.).
Bestalde, aipagarria da olerkien lanketetan behin eta berriz errepikatzen dela eskema
berbera: ozenki errezitatu edo kantatu, testuetan teorian esandakoak egiaztatu eta formari
dagozkion ezaugarri esanguratsuenak aipatu. Eskema horrek ez dio ikasleari literatur
gaitasuna garatzen lagunduko; hortaz, gero eta interpretazio- eta balorazio-ariketa
131